Öğretmen tahminini etkileyen faktörlerin yapısal denklem modelleme yaklaşımı ile incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın asıl amacı, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Genel Lise ve Anadolu Liseleri'nde çalışan öğretmenlerin iş totnıinini sağlayan faktörleri belirlemek, tatmin düzeylerini ölçmek ve iki okul türü arasında hangi tatmin boyutlarında farklılık veya benzerlikler olduğunu tespit etmektir. İkincil amaç ise, bu iki okul türünde çalışan öğretmenlerin tatminini sağlayan faktörleri yapısal denklem modelleme (SEM) yoluyla açıklamaya çalışmaktır. Araştırma, Antalya Merkez İlçede bulunan Anadolu Liseleri ve Genel Liseleri kapsamaktadır. Veri toplama aracı olarak kullanılan anket, araştırmacı tarafından geliştirilmiş ve tabakalı örnekleme yöntemine göre seçilen 216 öğretmene uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin istatistiksel çözümlemeleri için; ortalama, standart sapma, t-testi, ANOVA (Tek Yönlü Varyans Analizi), Doğrulayıcı Faktör Analizi, ikinci Mertebeden Faktör Analizi, Yapısal Denklem Modelleme (SEM) kullanılmıştır. Öğretmen tatminini ölçmek amacıyla kullanılan otuzbeş ifadenin güvenilirlik analizi iç tutarlılık katsayısı Cronbachs' a ile ölçülmüştür. Geçerlilik analizi ise doğrulayıcı faktör analizi ile yapılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda öğretmen tatminini etkileyen on faktör elde edilmiştir. Bunlar sırasıyla okul yönetimi, öğrenci, geri bildirim, ders programı, rehberlik, meslek memnuniyeti, iletişim, kendini geliştirme, maddi olanaklar ve kariyer danışmanlığıdır. Anadolu ve Genel Liselerde çalışan öğretmenlerin tatminlerinin okul yönetimi, öğrenci, meslek memnuniyeti ve kariyer danışmanlığı boyutlarında farklılık gösterdiği, okul yönetimi boyutunda Anadolu Liselerinde çalışan öğretmenlerin Genel Liselerde çalışanlara göre daha az memnun olduğu görülmüştür. Diğer altı boyutta istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Birinci mertebe faktör analizi sonucunda elde edilen on faktörden özet bir yorum sağlamak amacıyla ikinci-mertebe faktör analizi yapılmış ve üç faktör elde edilmiştir. Bu faktörler sırasıyla, okul yönetimi ve iletişim faktörü, rehberlik damşmanlık ve kendini geliştirme faktörü, öğrenci, maddi olanaklar, meslek memnuniyeti faktörüdür.