Abstract:
Para ikamesi kavramı farklı çalışmalarda farklı anlamlarda kullanılmış olmakla birlikte en genel anlamda ulusal para yerine yabancı bir paranın değişim aracı olarak' kullanılmasıdır. Para ikamesi bir taraftan makroekonomik istikrarsızlıkların ve finansal piyasalardaki sapmaların varlığının bir yansıması iken diğer taraftan bu istikrarsızlıkların ve sapmaların bir nedeni olabilmektedir. Para ikamesi genellikle finansal piyasaları yeterince gelişmemiş yüksek enflasyonlu ülkelerde görülmektedir. Bu ülkelerde enflasyon oranlan arttıkça ulusal paradan yabancı bir paraya geçilmektedir. Bu çalışmada para ikamesi altında para ve maliye politikalarının etkinliği tartışılmaktadır. Para ikamesi ulusal para talebinin azalmasına, enflasyon vergisi tabanının daralmasına ve. yurtdışına senyoraj geliri transferine neden olmaktadır. Para ikamesi altında ulusal hükümet yurtiçi enflasyon vergisi tabanının ve senyoraj gelirlerinin bir kısmını kaybetmektedir. Başka bir deyişle, karar birimleri ulusal paradan yabancı bir paraya kaydıkça yurtiçi enflasyon vergisi tabanı aşınmaktadır. Para ikamesi altında merkez bankası finansal krizi piyasalara likidite vererek durduramamakta ya da "nihai ödünç verici" olarak müdahale edememektedir. Ayrıca, para ikamesi altında toplam para arzının yabancı para kısmını para otoritesi olarak merkez bankası doğrudan kontrol edemediğinden merkez bankasının para politikasını yürütme gücü (bağımsızlığı) büyük ölçüde zayıflamaktadır. Özellikle ekonomide dolaşan yabancı para merkez bankasının doğrudan kontrolü dışında kalmaktadır. Sonuç olarak, para ikamesi altında politika yapıcının para ve maliye politikalarını etkin bir şekilde uygulama gücü zayıflamaktadır. Bu anlamda para ve maliye politikalarının etkinliği azalmaktadır.
