Antalya ili sebze tohumu yetiştiriciliğinin üretim ve pazarlama yapısının incelenmesi

Abstract

Bu araştırma ile sebze tohumu üretimi yapan firmalar, bayiler ve tohumu kullanan çiftçilerden anket yapılarak elde edilen verilerden yararlanılarak Antalya ilinde sebze tohumu üretimi ve pazarlama yapısı ortaya konulmuştur. Ayrıca araştırma kapsamında, çiftçilerin sebze tohumu kullanım düzeyi, sosyo-ekonomik özellikleri ve çeşit tercihinde etkili olan faktörler de belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre Antalya ilinde üretimi yapılan hibrit sebze tohumunun %79,44'ü, standart sebze tohumunun ise %98,09'u özel kuruluşlar tarafından üretilmektedir. Sebze tohumu üreticisi firmaların üretim faaliyetlerine etki eden faktörlerin başında diğer firmalar ile rekabet gelmektedir. Firmalar açısından tohum fiyatının belirlenmesinde ise en önemli faktör üretim maliyetidir. Firmaların %57,14'ü üretmiş oldukları sebze tohumunun pazarlanmasını kendi elemanları ile, %28,57'si ise dağıtıcı firma kanalıyla yürütmektedir. Araştırma alanında sebze tohumu pazarlamasında en etkin rolü bayiler oynamaktadır. Anket sonuçlarına göre çiftçilerin %30'unun sebze tohumunu bayilerden temin ettikleri belirlenmiştir. Araştırma kapsamında çiftçilerin sebze tohumu tercihlerini etkileyen faktörler Logit modeli kullanılarak incelenmiştir. Analiz sonuçlarına göre çeşit tercihi üzerine sera genişliği %5, çiftçinin eğitimi ve çeşidin hastalıklara karşı dayanıklılığı ise %10 önemseviyesinde anlamlı bulunmuştur. Domates üreten çiftçilerin çeşit seçiminde, eğitim düzeyi yüksek olanların düşük eğitimlilere göre %0,21 oranında yaygın kullanılan çeşitleri tercih ettikleri saptanmıştır. Ayrıca yaygın olarak kullanılan çeşit seçiminde hastalığa dayanıklılık özelliğini önemli gören çiftçiler diğer çiftçilere göre %0,47 oranında yaygın olarak kullanılan çeşitleri tercih etmektedir. Analizde, modele dahil edilen çiftçi yaşı, deneyimi ve çeşit rengi değişkenleri anlamlı bulunmamıştır.