Abstract:
Bu araştırma hassas ekimde farklı gömücü ayak (balta, çapa, tek disk ve çift disk) ve derinlik ayar sistemlerinin (arka ve yan tekerlek) tohum dağılımı, tarla filiz çıkış oram, filiz çıkış süresi ve toprağın bazı fiziksel özelliklerine etkisini belirlemek için mısır (zea mays L.) ve karpuz (citrullus vulgaris) tohumlan kullanılarak yapılmıştır. Tohum dağılımım belirlemek için tohumların toprak içindeki yatay ve düşey dağılımları araştırılmıştır. Yatay düzlem tohum dağılımını belirlemek için tohumların sıra üzeri uzaklık ve sıradan sapmaları, düşey düzlem tohum dağılımım belirlemek için ise ekim derinliği değerleri ölçülmüştür. Ekim derinliği ve sıradan sapmayı bir arada değerlendirmek için tohumların düşey düzlemdeki dağılım alanları hesaplanmıştır. Filiz çıkış süresini belirlemek için ise ortalama çıkış süresi (OÇS) ve jçıkış oram indeksi (ÇOI) değerleri hesaplanmıştır. Araştırma kapsamında gömücü ayakların toprağın fiziksel özelliklerine etkisini belirlemek için ekim sonrası toprak nemi değişimi, toprak kabarması ve toprak penetrasyon direnci değerleri ölçülmüştür. Denemeler iki farklı tarlada tekrarlanmıştır. Araştırma sonunda özellikle düşey düzlemdeki tohum dağılımı açısından en iyi gömücü ayağın balta gömücü ayak olduğu saptanmıştır. Derinlik ayar ve kontrolü içinyan tekerlek kullanımı bütün gömücü ayaklarda düşey düzlem tohum dağılmamı iyileştirmiştir. Bu etki çapa gömücü ayak ile yapılan denemelerde daha belirgindir. Bu nedenle; özellikle çapa gömücü ayaklarda daha iyi düşey düzlem tohum dağılımı için yan tekerlek kullanılmalıdır. En yüksek tarla filiz çıkış oram balta ve çift diskli gömücü ayaklarda elde edilmiştir. En düşük OÇS ve en yüksek ÇOI değerleri balta ve çift diskli gömücü ayaklarda elde edilirken, çapa gömücü ayakların ekim derinliğinin fazla obuası OÇS'yi artırmış ve dolayısıyla ÇOI'yi azaltmıştır. Çapa gömücü ayak toprağı daha fazla kabartması nedeniyle ekimden hemen sonra tohum bölgesindeki toprak nemini artırmasına karşın ekimden sonraki günlerdeki nem kaybını da artırmıştır. Balta, tek diskli ve çift diskli gömücü ayaklar ekim derinliğindeki toprağı bastırmış ve bastırılmış bir çizi tabanına ekim yapmışlardır.
