Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde zeytinyağı ihracatı için gerekli standardizasyon, kalite ve belgelendirme çalışmaları üzerine bir araştırma

Abstract

Bu tez çalışması, Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne uyum sürecinde zeytinyağı ihracatının geliştirilmesine katkıda bulunacak standardizasyon, kalite ve belgelendirme konularının ele alınarak teknik engellerin ortaya konulması ve uyum sürecinin önemli adımlarının belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne uyum sürecinde kalite, belgelendirme ve standardizasyon ihracatçı firmaların Avrupa Birliği pazarında rekabet etmesine ve ihracatın geliştirilmesine önemli ölçüde katkı sağlayacak konulardır. Kalite, belgelendirme ve standardizasyon faaliyetlerinin uyumlu olması; uluslararası ticaretin engel yaratacak yapıya dönüşmesinin önlenmesi, ticaret hacminin arttırılması, ihracatı yapılan ürünlerin dış ülkelerdeki prestijinin korunması ve bir ülkede yapılan işlemlerin (deney, belgelendirme) ihracat yapılan ülkede tekrarlanmasını ortadan kaldırması gibi nedenlerden dolayı önemlidir. Yapılan çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Temel kavramların yer aldığı birinci bölüm, Avrupa Birliği ve Gümrük Birliği, Türkiye Avrupa Birliği ilişkileri ve Türkiye'nin Gümrük Birliği süreci, kalite, belgelendirme ve standardizasyon ile dünya zeytinyağı sektörünün tanıtılmasını içermektedir. İkinci bölüm, Türkiye'nin zeytinyağı ihracatı açısından kalite, belgelendirme ve standardizasyon çalışmalarının incelenmesi amacıyla, Türkiye zeytinyağı sektörünün tanıtılması, zeytinyağı ihracatı ile ilgili teknik engellerin ortaya konulması ve uyum çalışmalarından oluşmaktadır. Üçüncü bölümde ise, Türk zeytinyağı sektörü ile ilgili bir alan çalışması yer almaktadır. Yapılan alan çalışması keşfedici ve tamamlayıcı bir araştırma modeli üzerine kurulmuş olup, araştırmanın evrenini Türkiye'de zeytinyağı üretimi ve ihracatı yapan 35 firma oluşturmaktadır. Alan çalışmasında veri toplama aracı olarak anket formları geliştirilmiştir ve bunların geri dönüş oranı % 77 olarak gerçekleşmiştir. Araştırma bulguları, firmaların zeytinyağı üretimi ve ihracatı, ihraç pazarları, üretim standartları ile kalite ve belgelendirme çalışmaları, ihracatta karşılaştıkları engeller, belgelendirme sonuçları ve firma bilgileri olmak üzere altı başlık altında toplanarak değerlendirilmiştir.