Basel standartları ve standartların KOBİ’lere etkileri

Abstract

G-10 ülkelerinde bulunan ve uluslararası alanda faaliyet gösteren bankalar arasında ortak bir standart olusturma ihtiyacı Basel-I'in yayınlanmasıyla sonuçlanmıstır. Uygulamaya konulmasının ardından etkisi büyük olmus ve 100'den fazla ülke tarafından kabul edilmistir. Ancak zamanla finansal piyasalardaki etkisini yitirmesine paralel olarak düzenlemeyi gözden geçirme geregi ortaya çıkmıstır. Buna yönelik olarak Basel-II Uzlasısı 2004 yılında yayınlanmıstır. Bu yeni düzenleme daha duyarlı risk ölçüm yöntemlerine sahiptir. Basel- II'nin gelismekte olan ülkeler üzerinde çesitli etkilerinin olacagı öne sürülmektedir. Olumsuz ve olumlu bakıs açıları olarak degerlendirilebilecek bu görüsler, söz konusu ülkelere verilen kredilerde yapısal degisiklilerin olması iddiasına karlılık, düzenlemenin etkisinin sınırlı olacagını öngören yaklasımlardan olusmaktadır. Söz konusu etkilerin Türkiye için de geçerli olabilecegi iddia edilebilir. Bu etkiler Türk Bankacılık Sisteminin isleyisi üzerinde belirgin olarak gözlenecektir. Bu dogrultuda ticari bankalarla finansal iliskilerde bulunan KOB'lerin, mali yapıları degisiklik gösterebilecektir. Bu çalısmada, Basel Komitesi'nin Haziran 2004 tarihinde son halini alan Yeni Sermaye Uzlasısı çerçevesinde sermaye yeterliligi ile ilgili prensip ve öneriler sunularak Türk bankacılık sistemi ve KOB'ler üzerindeki muhtemel etkisi üzerinde durulmaktadır. Basel I sermaye yeterliligi düzenlemesinin öncelikli amacı bankaların tasıdıkları riskle orantılı asgari sermaye tutarlarını hesaplayarak iflası ve dolayısıyla mudilerin katlanacagı olası maliyeti azaltmaktı. Ancak mevcut uygulamanın her geçen gün karmasıklasan finansal piyasalarda maruz kalınan riskleri ölçmekte yetersiz kalması, piyasa ve kredi riski dısındaki diger riskleri içermemesi, OECD ?kulüp kuralı? ve her firma için kredi geri ödeme gücü / kabiliyetinden bagımsız olarak %100 oranının belirlenmesi baslıca elestiri konularıydı. Bu elestirileri göz önünde bulunduran Basel Komitesi bankacılık sektör temsilcilerinin de aktif katılımıyla mutabakata varılan Yeni Sermaye Uzlasısında Asgari Sermaye Gereksinimi, Denetim Otoritesinin ncelemesi ve Piyasa Disiplini'nden olusan ?Üçlü Yapısal Blok? yaklasımını olusturmustur. Bu çalısmada özellikle Asgari Sermaye Gereksinimi ? Kredi Riski ile ilgili prensipler ile Standart ve DY üzerinde ayrıntılı olarak durulmus, BDDK'nın bu prensipler konusundaki muhtemel görüs ve düzenlemeleri hakkında bilgiler sunularak Uzlasının genel etkileri ve Türkiye üzerindeki muhtemel etkilerine deginilmistir. Her ne kadar Basel II'nin Türk bankacılık sistemi üzerindeki muhtemel etkilerini inceleyen sayısal etki ile diger öncü çalısmalar ek sermaye gereksiniminin sınırlı olacagını öngörse de özellikle son dönemde aktif yapısında kamu borçlanma kagıtlarından kredi portföyüne kayma ve son dönemde sermaye açısından güçlü yabancı bankaların Türk bankacılık sistemindeki etkinliginin satın almalar yoluyla artması ve konsolidasyon süreci karsı görüsü destekler niteliktedir.