Menderes masifindeki orta miyosen yaşlı granitlerin jeodinamik konumu ve Ege genişleme tektoniği ile ilişkisi

Abstract

Ege bölgesinin doğu kısmını oluşturan Batı Anadolu, metamorfik çekirdek kompleksleri ve beraberindeki gerilme ile eş yaşlı granitoyitlerin oluşumunu sağlayan kıtasal genişlemeye maruz kalmıştır. Bu çalışma Orta Menderes Çekirdek Kompleksindeki Orta Miyosen yaşlı Salihli ve Turgutlu granodiyoritleri ile ilişkilidir. Bu granitlerin sınıflaması ve magma oluşum/yerleşiminin olduğu tektonik ortamın ve olası kaynak bölgelerinin belirlenmesi amacı ile jeokimyasal verilerinden yararlanılmıştır. Ayrıca, Salihli ve Turgutlu granodiyoritleri, Ege bölgesindeki metamorfik çekirdek kompleksler içerisinde yeralan gerilme ile eş yaşlı diğer granitoyitik kayaçlar ile jeokimyasal ve jeodinamik ortamlar açısından karşılaştırılmıştır. Salihli ve Turgutlu granodiyoritleri yaygın bir şekilde granodiyoritik bileşimde olup, monzonitik-monzodiyoritik bileşimde mafik mikrogranüler enklavlar (MME) içermektedir. Salihli ve Turgutlu granodiyoritleri metalümino/peralümino, yüksek K, kalkalkali ve I-tipi karakter sergilemektedir. Ana elementlerin SiO2 verilerine göre yapılan Harker değişim diyagramlarına göre Salihli ve Turgutlu granodiyoritleri düzenli bir dağılım sergilemektedir. SiO2 de artış gözlenirken, Al2O3, Fe2O3, MgO, CaO, Na2O, TiO2, P2O5, Sr, Y, Nb, Zr elementlerinde azalma, K2O, Ba, Rb, Th elementlerinde ise artma görülmektedir. Salihli ve Turgutlu granodiyoritlerini oluşturan kayaçlar, büyük iyon yarıçaplı elementler (LILE) bakımından zenginleşme göstermektedir. Salihli ve Turgutlu granodiyoritleri jeokimyasal açıdan Batı Anadolu'da yüzlek veren diğer gerilme ile eş yaşlı granitoyidler ile büyük benzerlik sergilemektedir. Ege bölgesinde dalma batma zonunun güneye hareketi, geniş yayılımlı metamorfik çekirdek komplekslerinin oluşumu ve beraberindeki gerilme ile eş yaşlı Salihli ve Turgutlu granodiyoritlerinin yerleşiminde önemli bir role sahiptir.