Kanserli bireyde West Haven Yale çok boyutlu ağrı envanteri’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Bu araştırma, kanser tanısı alan bireylerde West Haven Yale Çok Boyutlu Ağrı Envanteri'nin Türkçe'ye uyarlanarak, Türkçe versiyonunun geçerlik ve güvenirliğinin yapılması amacıyla metodolojik olarak planlanmıştır. Araştırma, 25 Ocak 2010 - 10 Nisan 2010 tarihleri arasında Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Gündüz Kemoterapi Ünitesi'ne ayaktan tedavi almak üzere gelen 520 birey ile yapılmıştır. Veri toplama araçları olarak; araştırmacı tarafından hazırlanan hastaların tanıtıcı özelliklerini içeren kişisel bilgi formu, West Haven Yale Çok Boyutlu Ağrı Envanteri ve Beck Depresyon Ölçeği kullanılmıştır.Ülkemizde West Haven Yale Çok Boyutlu Ağrı Envanteri'nin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışmalarına rastlanmamıştır. Bu envanterin Türkçe versiyonu çeviri-geri çeviri tekniği kullanılarak yapılmıştır. Envanterin Türkçe versiyonunun güvenirliğini değerlendirmek amacıyla iç tutarlık katsayısı, madde analizi, test-tekrar test ve paralel form yöntemleri kullanılmıştır. Envanterin Cronbach alfa katsayısı 0.29 ile 0.93 arasında bulunmuştur. Envanterin madde analizi sonuçlarında, envanterin maddeleri arasındaki korelasyonların hepsi anlamlı düzeyde yüksektir. Değişkenler arasında önemli pozitif ilişki gözlenmektedir. West Haven Yale Çok Boyutlu Ağrı Envanteri'nin Türkçe versiyonunun ağrı deneyimi boyutu ve günlük aktiviteler boyutu ile Beck Depresyon Ölçeği arasındaki ilişki istatistiksel olarak anlamlı bulunurken (p<0.01); yakınların gösterdikleri tepkiler boyutu ile Beck Depresyon Ölçeği arasındaki ilişki istatistiksel olarak anlamsız bulunmuştur (p>0.05). West Haven Yale Çok Boyutlu Ağrı Envanteri'nin Türkçe versiyonunun ölçüt geçerliği alt-üst grup ortalamalarına dayalı madde analizi ile belirlenmiştir. Envanterin üst gruptaki madde puan ortalamaları ile alt gruptaki madde puan ortalamaları incelendiğinde, aralarındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Envanterin yapı geçerliğini belirlemek üzere açıklayıcı faktör analizi kullanılmış ve bir madde dışındaki tüm maddelerin faktör yük değerleri 0.432 ile 0.930 arasında bulunmuştur.Sonuç olarak, West Haven Yale Çok Boyutlu Ağrı Envanteri'nin Türkçe versiyonunun kanser tanısı alan bireylerde kronik ağrının niteliğini, şiddetini, fiziksel, duygusal, psikososyal ve davranışsal boyutlarını ölçmek için geçerli ve güvenilir bir araç olduğu saptanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda, West Haven Yale Çok Boyutlu Ağrı Envanteri'nin Türkçe versiyonunun farklı sosyo-demografik özelliklere sahip gruplarda uygulanması ve bu gruplardaki geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi önerilmektedir.