1990-2014 dönemi Kürt siyasal hareketinin söyleminin dönüşümü

Abstract

Kürt siyasal hareketi, günümüzde Türkiye ve Ortadoğu siyasetinde artık gözardı edilmesi mümkün olmayan en önemli unsurlardan biri haline gelmiştir. Bu hareket bugün Mecliste Halkların Demokratik Partisi ile temsil edilmektedir. Kürt siyasal hareketi 1990'dan başlayıp bugüne kadar gelen süreç boyunca söylemini değişen koşullara uygun olarak dönüştürüp, varlığını güçlendirerek Türkiye siyasetinde önemli bir konuma gelmiştir. Bu çalışmanın konusu 1990-2014 döneminde HEP'in kurulmasıyla başlayıp bugün Halkların Demokratik Partisi ile devam eden yasal Kürt siyasal hareketi geleneğinin söylemindeki dönüşümdür. Bu çalışmada Laclau ve Mouffe'un hegemonya ve söylem kuramına dayanarak, yasal Kürt siyasal hareketinin, Türkiye siyasetinde varolabilme ve Kürt kimliğini temsil edebilme mücadelesini hangi söylemsel stratejilerle yürüttüğü temel sorunsalı çerçevesinde hegemonya mücadelesi incelenmiştir. Bu bağlamda çalışmada, HEP'ten bugüne kadar gelen süreçte kurulan tüm partilerin-DEP, HADEP,DEHAP,DTP,BDP,HDP- parti program ve tüzükleri, konuşma metinleri, parti resmi belgeleri birincil kaynak olarak kullanılmıştır. Elde edilen veriler Laclau ve Mouffe'un geliştirmiş olduğu söylem analizi kavramları kullanılarak incelenmiştir. Bu çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Kürt kimliğinin siyasallaşma süreci tarihsel bağlamda ele alınmıştır. İkinci bölümde Kürt siyasal hareketinin söyleminin şekillendiği yapısal zemin açıklanmıştır. Bu bölümde, Neoliberalizmin etkisi, Kimlik siyasetinin yükselişi ve postmodernizmin etkisi konuları incelenmiş, tüm bu faktörlerin Türkiye siyasetine etkisi de ele alınmıştır. Üçüncü bölümde araştırmanın hem yöntem hem de kuramsal dayanağını oluşturan Laclau ve Mouffe'un söylem ve hegemonya kuramı anlatılmıştır. Son bölümde ise 1990-2014 döneminde Kürt siyasal hareketinin söylemi ele alınmıştır. Kürt siyasal hareketinin söylemi iki bölümde incelenmiştir. Yasal Kürt siyasal hareketini temsil eden ilk parti olan HEP'in kurulduğu 1990 yılından Abdullah Öcalan'ın yakalandığı 1999 yılına kadar olan dönem birinci dönemi, 1999'dan günümüze kadar olan dönem de ikinci dönemi oluşturmaktadır. Bu bölümde, Yasal Kürt siyasal hareketinin 1990'dan 2014'e kadar gelen tarihsel süreç içerisinde yürüttüğü hegemonya mücadelesinde söyleminde meydana gelen dönüşüm ortaya konulmuş, hareketin hangi kimlik ve farklılıkları söylemine eklemlediği ve hangi söylemsel stratejilerle anlamları kısmi olarak sabitleyerek hegemonya mücadelesi sürdürdüğü ele alınmıştır.