Hemşirelerin deneyimledikleri ilaç uygulama hatalarının oluşum nedenlerine ilişkin algıları

Abstract

Bu araştırma, hemşirelerin deneyimledikleri ilaç uygulama hatalarının oluşum nedenlerine ilişkin algılarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak planlamıştır. Araştırma, 23 Nisan - 1 Ağustos 2013 tarihleri arasında Antalya ilinde bulunan A, B, C ve D hastanelerinin ilaç uygulaması yapılan ünitelerinde çalışan toplam 590 hemşire ile yapılmıştır. Araştırmada, Wakefield ve arkadaşları tarafından geliştirilen ilaç uygulama hatalarının oluşum nedenlerine ilişkin algıları anketinin dil geçerliği yapılan ve araştırmacılar tarafından literatür bilgilerine dayalı 7 soru eklenerek veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde Statistical Package For Social Sciences (SPSS 16) kullanılmıştır. Yapı geçerliği için açıklayıcı faktör analizi ve güvenirlik için Cronbach Alpha katsayısı hesaplanmıştır. Anket maddelerinin uygulanabilirliği ve anlaşılabilirliğini değerlendirmek için Kendall Uyuşum Katsayısı, anketin normal dağılımına uygunluğunu değerlendirmek açısından çarpıklık değeri bakılmıştır. Anket alt boyut puanı-anket toplam puan korelasyonu belirlenmiştir. Verilerin. tanımlayıcı analizlerinde frekans, yüzde (%) dağılımları, ortalama ve standart sapma değerlerine bakılmıştır. Hipotez analizlerinde ise veriler arasındaki ilişki durumları 'Pearson Ki Kare Testi (X²) ile analiz edilmiştir.Sürekli tipteki verilerin normallik testi, Anova ve T testi yapılmıştır. Araştırma da, hemşire sayısının yetersiz olması (%82), iş yüklerinin fazla olması (%79.8), hekimlerin ilaç istemlerinin okunaksız olması (%71), hemşireler tarafından en yüksek oranda gösterilen hata nedenleri olarak belirlenmiştir. Hemşirelerin %26.1'nin ilaç uygulama hatası yaptığı, %55.8'inin ise ilaç uygulama hatasına tanık olduğu bulunmuştur Hemşirelerin yaptıkları ilaç uygulama hatalarını %68.8 oranında bildirmedikleri saptanmıştır. Hemşirelerin çalıştığı bölümler ile hata yapma ve hataya tanık olma durumları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Lisans ve üzerinde eğitim alan hemşirelerin hata bildirim oranlarının yüksek olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak; ilaç uygulama hatalarının oluşum nedenlerinin belirlenmesi; hataların tekrarının önlenmesi, ilaç güvenliğine yönelik standartların oluşturulmasında önemli olduğu sonucuna varılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak kullanılan anketin, eklenen Türkçe maddelerle birlikte geçerli ve güvenilir olduğu bulunmuştur. Anketin Cronbach alfa değeri 0.92 olup faktör analizi sonuçları orijinal anketle uyumlu bulunmuştur.