Sosyal medyanın suskunluk sarmalı kuramı açısından incelenmesi: Twitter üzerinden “Çözüm Süreci” ve “Nükleer Enerji” tartışmaları

Abstract

Kitle iletişimi, gazetecilik ve yeni medyadaki teknolojik değişim ve dönüşümler, bireysel ve toplumsal hayat üzerindeki etkisini her geçen gün biraz daha arttırırken; özellikle sosyal medya olarak tanımlanan mikroblog siteleri ülke gündemini belirler hale gelmektedir. Demokrasi kültürünün az geliştiği Türkiye gibi ülkelerde baskın olan suskunluk sarmalı motiflerini aşma ve kendini ifade etme aracı olarak facebook ve twitter çok fazla konuşulur ve tartışılır olmuştur. Bu çalışmada; sosyal medya üzerinde yürütülen tartışmalarda kamuoyunun oluşum süreci ve sürece etki eden unsurlar suskunluk sarmalı kuramı çerçevesinde incelenmiştir. Suskunluk sarmalı kuramına göre, bireyler tartışmalı bir konuda fikir beyan etmeden önce toplumda kanaatlerin genel yönelimini tespit etmeye çalışırlar ve kendi görüşleri çoğunluk tarafında ise fikirlerini ifade etme eğilimleri artarken, kendi görüşlerinin azınlık tarafında kaldığını hissettiklerinde ise dışlanma korkusu ile fikirlerini ifade etme eğilimleri azalır ve suskunlaşırlar. Bu suskunlaşma hali bir sarmala dönüştüğünde ise kamuoyu diğer görüş yönünde ve olduğundan daha baskın bir biçimde oluşur. Bu çalışmada toplumun genelini ilgilendiren iki ayrı tartışmalı konu başlığı (çözüm süreci ve nükleer enerji) seçilmiştir. Daha sonra twitter ortamında onikişer aylık süreler halinde, içeriğinde "çözüm süreci" ve "nükleer enerji" anahtar kelimeleri geçen tweetler taranmış ve incelemeye alınacak tweetler tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar betimsel analiz yöntemiyle değerlendirilerek, savunulan görüşler, "destek", "karşıt" ve "nötr" biçiminde üç kategoriye ayrılmıştır. Buna ek olarak, dışlanma korkusu ile bağlantı kurabilmek amacıyla da tartışmaya katılan twitter kullanıcılarının paravan hesap kullanım düzeyleri araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırma sonucunda ulaşılan bulgularda, twitter üzerinden yürütülen her iki tartışmada da suskunluk yönünde oluşan herhangi bir sarmallaşma gözlenmemiştir.