Abstract:
Bu çalışmanın amacı, Pubmed literatür veri tabanında bulunan makale özetleri kullanılarak, sağlık bakım profesyonellerine hasta bakımında veya klinik araştırmalarda ihtiyaç duydukları bilgiye (kanıta) erişimlerinde ve bilgiyi değerlendirmelerinde yardımcı olacak web tabanlı bir sistem geliştirmektir. Yöntem: Sistem geliştirme süreci, Pubmed literatür veri tabanından makale özetlerine erişim, metin madenciliği teknikleri kullanılarak metnin ön işlenmesi, medikal varlıkların etiketlenmesi, özetlerden amaç ve istatistiksel terimlerin çıkarımı ve web ara yüzü aracılığı ile gösterimini kapsamaktadır. Özetlere erişim için Biopython Kütüphanesi, medikal varlıkları etiketlemek için Becas Annotator web servisi, istatistiksel terimler için ise NCBO Annotator ve terimleri içeren bir liste kullanılmıştır. Özetlerdeki amaç cümleleri sözlük tabanlı olarak geliştirilen yeni bir algoritma ile çıkartılmaktadır. Etiketlenen varlıklar arasındaki ilişki örüntülerinin bulunması amacıyla birlikte bulunma frekansları hesaplanmaktadır. Bulgular: Özetler içerisinde etiketlenen varlıklar farklı renklerle vurgulanarak Pubmed benzeri bir ara yüzle kullanıcıya sunulmaktadır. Sistem erişilen makalenin amacını, çalışmada kullanılan istatistiksel terimleri otomatik olarak belirlemekte ve makaleye ait bazı özellikler ve etiketlenen medikal varlıklar ile birlikte tablo biçiminde kullanıcıya sunmaktadır. Farklı sınıflara ait kavramların birlikte bulunma frekansları tablo biçiminde ve grafiksel olarak sunulmaktadır. Amaç çıkarma modülünün kesinlik, hassasiyet ve f-ölçütü değerleri sırasıyla %95, %83,5, %90, istatistiksel terimleri çıkarma modülünün kısmi eşleşme değerlendirme sonuçları %95,4 kesinlik, %88,3 hassasiyet ve %91,7 f-ölçüt, tam eşleşme değerlendirme sonuçları sırasıyla %94,1, %67,8 ve %78,8 şeklindedir. Sonuç: Sistem Pubmed'te yer alan özetleri analiz ederek medikal bilgiye hızlı erişimi web tabanlı olarak sunmaktadır. Ayrıca literatürdeki diğer sistemlerle karşılaştırıldığında; (i) geniş çaptaki sınıflara ait varlıkları çıkartması (ii) farklı ara yüzlerle kullanıcıya daha hızlı gözden geçirme imkanı sunması ve (iii) ikiden fazla sınıfa ait varlıklar arasındaki ilişki örüntülerini çıkarması ile ayrıcalıklı olduğu görülmektedir.
