Toplumda yaşayan yaşlılarda ağrı prevelansı ve yaşlıların ağrı öz yönetim uygulamaları

Abstract

Amaç: Bu çalışma, toplumda yaşayan yaşlılarda ağrı prevalansı ve yaşlıların ağrı öz yönetim uygulamalarını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Kesitsel nitelikte olan çalışmanın örneklemini, Ocak-Mart 2016 tarihleri arasında Aile Sağlığı Merkez'ine gelen, demansı olmayan 65 yaş ve üzeri 258 yaşlı birey oluşturmaktadır. Veriler; sosyo-demografik özellikler formu, Geriatrik Ağrı Ölçeği (GAÖ) ve Ağrı Öz Yönetim Uygulamaları Envanteri aracılığıyla yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Bulgular: GAÖ'ye göre toplumda yaşayan yaşlılar orta düzeyde ağrı (44.7±25.6) yaşamaktadır. Yaşlıların %21.7'sinin ağrısı şiddetli, %50.4'ünün orta düzeydedir. Verilerin toplandığı gün yaşlıların ağrı algılaması hafif ağrı (2.5±2.6) düzeyinde belirlenmiştir. Yaşlılar en sık bacak %55, kalça/bel %50 ve diz ağrısı %46.9 tanımlamıştır. Evli, eşiyle yaşayan, Beden Kitle İndeksi (BKI) normal sınırlarda ve fiziksel olarak aktif olan yaşlılarda ağrı daha düşük düzeyde hissedilmektedir. Kadınlar, kronik hastalığı olanlar orta düzeyde ağrı yaşarken, inaktif olan yaşlılar şiddetli ağrı tanımlamaktadır. Romatoid artrit, osteoporoz, osteoartrit, hipertansiyon, kardiyak olaylar, diskal herni, diyabet ve hiperkolesterolemisi olan yaşlılar bu hastalıkları olmayanlara göre daha fazla ağrı algılamaktadır. Şiddetli ağrıyı, kanser 13.5, nörolojik hastalıklar 7.7, romatoid artrit 6.6 kat arttırmaktadır. İlaç dışı yöntemlerle ağrıyı hafifletmeye çalışan yaşlıların ağrısı hafif ağrı düzeyindedir (20.6±21.5). Ağrı kesici ilaçlarla birlikte ilaç dışı yöntemleri kullanan yaşlılar orta şiddette ağrı yaşamaktadır (51.0±22.8). Düzenli şekilde ağrı kesici kullanan yaşlıların ağrı düzeyi daha yüksektir. Yaşlıların en sık kullandıkları ilaç dışı öz yönetim uygulamaları ağrının geçmesi için dinlenme-aktivite kısıtlaması (%43.4), ağrıyan bölge üzerine herhangi bir şey sürme (%38.8), ağrıyan bölgeye masaj yapma (%33.7) ve sıcak uygulamadır (%32.6). Ağrı düzeyi yükseldikçe ağrıyan bölgeye sıcak uygulama yapılmasının yararı daha fazla hissedilmiştir. Sonuç: Toplumda yaşayan her beş yaşlıdan biri şiddetli ağrı yaşamaktadır. Şiddetli ağrıda belirleyici olan hastalıklarda yaşlılar ağrı yönetimi konusunda desteklenmelidir.