Tüketim kültürü ve bir tüketim nesnesi olarak yazılı basında 'healthism' söylemi

Abstract

Bu tez çalışması, tüketim kültürü ve bir tüketim nesnesi olarak yazılı basında "healthism" söylemini incelemeyi amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusunda tez; giriş ve sonuç bölümleri dışında, dört bölüme ayrılmıştır. Birinci bölümde çalışmanın temel kavramları olan "healthism" kavramı ile tıbbileştirme, bireyselleştirme, biyo-iktidar ve tüketim kavramları hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde bireylerin sağlık davranışında bulunurken neleri dikkate aldığını ortaya koymak bakımından; sağlık kavramı, sağlık kavramındaki değişim ve sağlık davranışı modellerinden bahsedilmiştir. Üçüncü bölüm medyanın sağlık boyutuyla ilgili genel bilgiler verirken, medyanın sağlık haberleri sunumunda izlediği tutumları ortaya koymayı amaçlamıştır. Bununla birlikte bu bölümde sağlık okuryazarlığı ve sağlık okuryazarlığı türleri de tartışılmıştır. Son bölümde çalışmanın metodolojisi, sayısal analiz sonuçları tablo ve grafiklerle verilmiştir. Ayrıca yazılı basının "healthism" söylemi ile bireyleri tüketime yönlendirmede nasıl bir dil kullandığı hakkında bilgi vermek amacıyla yapılan Van Dijk'ın eleştirel söylem analizi ile çözümlenen sağlık içerikli metinlerinin analiz sonuçları da yine bu bölümde verilmiştir. Bu amaç doğrultusunda, tirajı en yüksek dört gazete (Posta, Sabah, Sözcü, Hürriyet) ve eklerinin sağlık içerikli yayınları içerik analizi ve Van Dijk'in eleştirel söylem analizi yöntemleriyle analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, Türk basınında gazeteler sağlık haberlerini "healthism" söylemi ile gündelik yaşamı tıbbileştirerek ve tıbbi hale getirilen sorunların çözümünü birey düzeyinde konumlandırarak (bireyselleştirerek) yaşam tarzı önerileri ile birlikte tüketime yönlendirme aracı olarak kullandığı tespit edilmiştir.