Karalı hidrolojik koşulların ve sonsuz şev modelinin esas alındığı heyelan duyarlılık analizleri (Güneysu Su Toplama Havzası, Rize)

Abstract

Bu çalışmanın amacı; kararlı hidrolojik koşulların ve sonsuz şev modelinin esas alındığı heyelan duyarlılık analizlerinin gerçekleştirilmesidir. Bu amaçla; özellikle magmatik kayaçların üzerindeki rezidüel seviyeler içerisinde sığ heyelanların sıklıkla izlenmekte olduğu Doğu Karadeniz Bölgesi'nde, Rize İli'nin doğusunda yer alan Güneysu su toplama havzası çalışma sahası olarak seçilmiştir. Tez çalışması dört aşamada gerçekleştirilmiştir; (i) öncelikle konuya ilişkin ulusal ve uluslararası literatür değerlendirilmiştir; (ii) literatür araştırmasının gerçekleştirilmesine müteakiben çalışma sahasının genel özellikleri incelenmiştir; (iii) bununla birlikte Güneysu su toplama havza alanına ait sığ heyelan envanterinin oluşturulmasına yönelik ayrıntılı araştırmalar yürütülmüştür; (iv) Stability Index Mapping (SINMAP) kullanılarak çalışma sahası içerisindeki sığ heyelanlara ilişkin duyarlılık analizinin yapılmasında önem arz eden gerekli mekanik ve hidrolojik özelliklerin tayini amacıyla arazi çalışmaları süresince araştırma çukurlarından örselenmiş ve örselenmemiş örneklemeler yapılmıştır. Çalışma sahasının genel özellikleri kapsamında sahanın jeolojik, jeomorfolojik ve iklim koşulları değerlendirilmiştir. Hava fotoğrafı yorumlamaları ve arazi çalışması kapsamında; sığ heyelan envanteri oluşturulup, jeoteknik saha incelemeleri ve jeofizik etütler yapılmıştır. Çalışma sahasından elde edilen örnekler; laboratuvar çalışması kapsamında incelenmiştir. Son aşama olan SINMAP modeli kapsamında ise sığ heyelan envanteri kullanılarak gerçekleştirilen doğrulama ve kalibrasyona müteakiben heyelan duyarlılık haritaları oluşturulmuştur. Gerçekleştirilen analizlerde değerlendirilen rezidüel toprak seviyelerinin %20, %40 ve %75 infiltrasyon kapasitesine sahip olabilecekleri dikkate alınarak 12 farklı model çalışması yapılmıştır. Model çalışmaları sonucunda elde edilen heyelan duyarlılık haritalarının doğruluk değerlendirmeleri gerçekleştirilmiştir. Modellerin doğru tahmin kapasiteleri ortalama %97.2 olarak hesaplanmıştır. Duraylı alanların farklı rezidüel toprak seviyeleri ve farklı infiltrasyon kapasitelerine bağlı olarak değişimi incelendiğinde; jeolojik malzemenin heyelana karşılık duyarlılığı arttığında infiltrasyon kapasitesindeki değişimin etkisi kaybolmaktadır.