Basında çalışma ilişkileri ve bir fikir işçisi olarak Suat Derviş’in gazetecilik yaşamı

Abstract

Bu çalışma, Suat Derviş'in ağırlıkla toplumsal meseleleri konu alan dizi röportajlar hazırladığı 1930'lu yıllardaki gazetecilik yaşamının ve aynı dönemde Türkiye'de fikir işçisi gazetecilerin çalışma ilişkilerinin incelendiği betimleyici bir basın tarihi ve çalışma ilişkileri araştırmasıdır. 1920 yılında Alemdar gazetesinde muhabir olarak çalışmaya başlayan Suat Derviş, 1925 yılında eğitim için Almanya'ya gitmiştir. Almanya'da birçok gazete ve dergide makaleleri yayınlanmıştır, romanları tefrika edilmiştir. Almanya'da çeşitli edebiyat ve sanat çevrelerinde bulunan yazar, bu düşünsel zenginlikten etkilenerek zihinsel bir dönüşüm yaşamıştır. Derviş'in yaşadığı bu dönüşüm gazetecilik faaliyetlerine yansımıştır. Yazar, hem edebiyat alanında hem de gazetecilik alanında 1930'lu yıllardan sonra toplumcu gerçekçi yaklaşımın belirgin olduğu çalışmalar ortaya koymuştur. 1932 yılında Türkiye'ye döndüğünde çalıştığı gazetelerde "muhalif gazeteci" kimliğiyle kadınların, çocukların, işsizlerin, işçilerin evsizlerin sorunları hakkında yazı dizileri hazırlamıştır. Suat Derviş, İstanbul-Moskova-Tahran başlıklı röportajı 1937 yılında Tan gazetesinde yayınlanınca, dönemin siyasal iktidarı sözcüleri ve gazeteci meslektaşları, Derviş ve Tan gazetesini "komünistlikle" ve "komünizm" propagandası yapmakla suçlamışlardır. Suat Derviş'in röportajlarında komünizm övgüsü yapıldığı eleştiri sonrası, Tan gazetesinin sahipleri kapatılma endişesiyle Suat Derviş'i işten çıkarmışlardır. Suat Derviş Tan gazetesinden çıkarıldıktan sonra Türkiye'de bir daha benzer nitelikte bir gazetecilik yapma imkânı bulamamıştır. Bu çalışmada yazarın, kariyerinde iz bırakan, İkdam, Son Posta, Cumhuriyet ve Tan gibi gazetelerin ayırıcı özellikleri vurgulanmıştır. Bu gazetelerin yayın politikalarına değinilerek, Cumhuriyet ve Tan gazetelerinde hazırladığı yazı dizilerinden bazıları, örneklem olarak sunulmuştur.