Osmanlı ordusunun lojistik sistemi: 16-19’uncu yüzyıllar ağırlıklı bir inceleme

Abstract

Bu çalışma Osmanlı Ordusunun lojistik organizasyonunu, bu organizasyonun performansını ve dönemler arasında lojistik organizasyonunun gelişimi ve değişimi konularını kapsamaktadır. Birincil kaynaklar olan T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü'ne bağlı Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Topkapı Sarayı Arşivi ile Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt ve Denetleme Başkanlığı Arşivi'nden elde edilen veriler ve belgeler ışığında, Osmanlı Ordusunun kuruluşundan itibaren lojistik faaliyetlerinin gelişimi ile içinde bulunulan çağın gereklerine uyumu bakımından geçirdiği değişimler ele alınmıştır. Üç bölümde hazırlanan tezde; birinci bölümde, Lojistik kavramı, Askeri Lojistik ve Lojistiğin Prensipleri incelenmiştir.Bu sayede, Osmanlı Ordusu'nun döneminin en iyi lojistik organizasyona sahip olmasının altında yatan unsurlara Lojistik Bilimi açısından ışık tutulmuştur. İkinci bölümde, arşiv belgelerinde yer alan hükümlerde bahsedilen kavramların ve bu kapsamda kurulmuş olan lojistik organizasyonun daha iyi anlaşılabilmesi maksadıyla Osmanlı Devleti'nin genel hatlarıyla idari yapısı, ordunun asker ve gıda lojistik kaynağı olan toprak sistemi ve ordunun teşkilatlanmasından bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde, geçmişten günümüze kadar değişmeden gelen ikmal maddeleri sınıflandırılmış ve sınıflandırılan ikmal maddelerinin temini ve nakli ile sefer öncesi, esnası ve sonrasında yapılan diğer tüm lojistik faaliyetler arşiv belgeleri ışığında incelenerek Osmanlı Ordusunun Lojistik Sistemi ortaya konmuş ve bu sistemin daha iyi anlaşılabilmesi maksadıyla çeşitli dönemlerde yapılan seferlerdeki lojistik organizasyon anlatılmıştır.