Antalya ili Finike-Turunçova bölgesindeki Limra mermerinin jeolojik özelliklerinin belirlenmesi ve blok verimini arttırıcı yöntemlerin araştırması

Abstract

Ülkemizde mermer önemli bir ihracat malı olarak göze çarpmakla birlikte mermer sektörünün yerini muhafaza etmesi ve mevcut potansiyelin geliştirilmesi ve mermer üretimi yapan firmaların daha etkin bir şekilde çalışmaları açısından, üretim esnasında bu doğaltaşın genellikle jeolojik yapısından dolayı ortaya çıkan kırık, çatlak gibi sorunlu yerlerin uygun teknoloji ile giderilerek kapatılması ve mermer olarak üretilebilir hale getirmek gerekmektedir. Doğaltaşın damar yapısı, doğaltaştaki boşluklar, kırık ve çatlaklar, üretim kalitesini düşürebilmektedir. Çünkü kimyasal işlemlere tabi tutulan doğaltaşlarla, kimyasal işleme tabii tutulmayan doğaltaşlar arasında fiyat farklılıklarının olduğunu söylemek mümkündür. Ortaya çıkan bu maddi kayıpları önlemek için gerek israfın önlenmesine, gerekse de ihraç edilen doğaltaşlardan daha fazla kar elde edilmesine neden olmaktadır. Hem israf, hem de maddi kayıpların teknolojik açıdan engellenmesi için doğaltaşlara kimyasal işlemler uygulanmaktadır. Herhangi bir kimyasal işleme tabii olmadan satılmış olan doğaltaşların döşenmesi durumunda, doğaltaş üzerindeki boşluk, kırık ve çatlak gibi gözenekler içerisine kir ve benzeri kötü görüntüye neden olan maddeler dolmakta, bu da hem çirkin bir görünüme sebep vermekte, hem de döşenen bu doğaltaşlar daha zor temizlenebilmektedir. Böyle durumlarla karşı karşıya kalmak istemeyen üreticiler, yüzey koruyucu kimyasallardan yararlanmaktadırlar. Doğaltaş üzerindeki sorunlu alanların tamirinde, doğaltaşın türüne uygun olarak dayanıklılık, genleşme, fiyat ve kalite gibi parametreler göz önünde bulundurularak, yaygın bir şekilde kullanılan bazı tamir malzemeleri bulunmaktadır. Bunlar; epoksi, polyester, U.V ışını, mastik çimento dolgulu vb. maddeler şeklinde sıralanmaktadır. Çalışma alanı Finike (Antalya) ilçesi kuzeyinde yer almaktadır. Çalışma kapsamında, bölgedeki Limra mermerlerin jeolojik özellikleri, mineralojik-petrografik ve fiziko-mekanik özelliklerini belirlemek amacıyla teknolojik deneyler yapılmıştır. Bulunan sonuçların TS ve TS EN ile karşılaştırılması yapılarak mermerlerin, dış ortamlarla olan etkileşimleri sonucunda Limra mermerlerinin yapı ve dokusunda meydana gelen fiziksel ve kimyasal etkileşimler ve bu etkileşimlerden kaynaklanan değişimler, aşınma durumları, darbe dayanımları, basınç dayanımları, atmosfer basıncı altında su emme dayanımı, kaynar suda su emme dayanımı, don sonu basınç dayanımı, yoğun yük altında eğilme dayanımı dış etkenlere karşı olan dirençler vb. parametreler ile meydana gelen değişimleri araştırılmıştır.