Yabancıların Türkiye’de taşınmaz edinmesi

Abstract

Yabancıların taşınmaz mal edinmeleri ülkemizde tarihsel süreçte değişim ve gelişim gösteren bir takım yasal düzenlemelere tabi tutulmuştur. 1284 Safer Kanunu ile başlayan süreç 5782 Sayılı Kanunla son bulmuştur.Cumhuriyet döneminde hukukumuzda yabancıların ülkemizde taşınmaz edinimine dair temel düzenleme 2644 Sayılı Tapu Kanunu ile yapılmıştır. 2644 Sayılı Kanun ile ülkemizde yalnızca yabancı gerçek kişilere karşılıklılık koşulunun gerçekleşmesi ve diğer kanunlardaki sınırlayıcı hükümlere uyulmak kaydıyla taşınmaz edinme hakkı tanınmıştı. Tapu Kanunda 2003 yılında 4916 Sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, karşılıklı olmak ve kanuni sınırlamalara uyulmak kaydıyla, ülkemizde yabancı gerçek kişiler yanında, yabancı ülkelerde bu ülkelerin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketlerine de otuz hektara kadar taşınmaz edinme hakkı tanınmıştı.Anayasa Mahkemesinin söz konusu kanunun getirdiği düzenlemeleri Anayasa'ya aykırı bularak iptal etmesinin ardından 2005 yılında 5444 Sayılı Kanunla yapılan düzenleme ile yabancı gerçek kişiler ile yabancı ticaret şirketlerinin ülkemizde taşınmaz edinimleri farklı şartlara tabi kılınmıştır.Yabancı gerçek kişilerin toplamda iki buçuk hektarı geçmemek şartı ile karşılıklı olmak ve kanuni sınırlamalara uyulmak kaydıyla ülkemizde işyeri veya mesken olarak kullanılmak üzere taşınmaz mülkiyeti edinebilecekleri veya taşınmazlar üzerinde sınırlı ayni hak edinebilecekleri düzenlenmişti.Yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketlerinin ise, ancak özel kanun hükümleri çerçevesinde taşınmaz mülkiyeti ve taşınmazlar üzerinde sınırlı ayni hak edinebilecekleri belirtilmişti.Anayasa Mahkemesi söz konusu kanunun getirdiği düzenlemeleri de Anayasaya aykırı bularak iptal etmiştir. Söz konusu iptal kararının ardından 2008 yılında hali hazırda geçerliliğini sürdürmekte olan 5782 Sayılı Kanun yürürlüğe konmuştur.5782 Sayılı Kanunla yabancı gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketlerinin ülkemizde taşınmaz mülkiyeti ve taşınmazlar üzerinde sınırlı ayni hak edinimi genel olarak aynı şartlara tabi kılınmıştır. Ancak, Bakanlar Kurulu'na verilen yetkide değişikliğe gidilmiş, Anayasa Mahkemesi'ne 5444 Sayılı Kanunun iptali için verilen dava dilekçesinde ve karşı oylarda eleştirilen hususlar göz önünde bulundurularak söz konusu düzenlemeler daha açık ve anlaşılır hale getirilmiştir. Ayrıca 5782 Sayılı Kanun ile 5444 Sayılı Kanun'dan farklı olarak yabancı yatırımcılara dair düzenlemeler getirilmiştir.