Kumluca ve Finike yöreleri sera domates yetiştiriciliğinde kükürt beslenmesi ile domates ve fasulye bitkileri üzerine kükürt ve organik gübrelemenin etkilerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, iki aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamasında Kumluca ve Finike yörelerinde tek mahsûl domates yetiştiriciliği yapılan seralarda toprak ve bitkilerdeki kükürt durumu belirlenmiştir. Bu amaçla Kumluca yöresinden 20, Finike yöresinden 20 olmak üzere toplam 40 domates serasından 0-20 cm ve 20-40 cm derinliklerden dikimden önce (1. dönem) ve vejetasyon döneminin ortasında (2. dönem) toprak örnekleri alınmıştır. 2. dönem alman toprak örnekleri sırasında yaprak örneklemeleri de yapılmıştır. Kumluca yöresi topraklarında 1. ve 2. dönemlerde tespit edilen ortalama S04"2-S'ü kapsamları birbirine çok yalan iken, Finike yöresi topraklarında 2. örnekleme döneminde, 1. örnekleme dönemine göre her iki toprak derinliğinde de artış meydana gelmiştir. 2. örnekleme döneminde alınan toprak örneklerinin S04"2-S'ü kapsamları ile diğer bazı toprak özellikleri arasında önemli ilişkiler belirlenmiştir. Buna göre toprakların S04"2-S'ü kapsamları ile pH ve kum içerikleri arasında önemli ve negatif; EC değerleri, kil içerikleri, N, K ve Na kapsamları arasında önemli ve pozitif ilişkiler tespit edilmiştir. Her iki ilçede de toprak ve bitkilerdeki kükürt durumunun yeterli düzeyde olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasında düşük kükürt içeriğine sahip kumlu tın tekstürlü bir toprağa elementel kükürt (0, 50, 100, 150, 200, 400 mg/kg) ve ahır gübresi (0, 3 ton/da) uygulanmış ve tesadüf parselleri deneme desenine göre faktöriyel ve 4 tekerrürlü olarak saksı denemeleri yürütülmüştür. Deneme bitkileri olarak domates ve fasulye yetiştirilmiştir. Uygulamalar toprağa karıştırıldıktan 3 hafta sonra bitkiler dikilmiş ve 8 haftalık bir yetiştirme periyodundan sonra hasat edilmiş ve analizleri yapılmıştır. Her iki bitki için denemeler kurulduktan sonra 3 dönem halinde toprak örnekleri alınarak pH ve EC değişimi incelenmiştir. Denemelerin sonuçlarına göre, kükürt ile ahu* gübresi uygulamalarının toprak pH'sını düşürdüğü ve toprağın EC değerini arttırdığı belirlenmiştir. Bu etkiler özellikle 2. örnekleme döneminde (uygulamalar toprağa karıştırıldıktan 3 hafta sonra) ve kükürdün en yüksek dozunda daha belirgin olmuştur. Domates bitkisinin N, P, K, Ca, Mg, Cu kapsamı ve kuru madde verimi üzerine uygulamaların etkisi önemsiz bulunmuştur. Kükürt uygulamalarının bitkinin S ve toplam klorofil miktarını arttırdığı, Fe, Zn, Mn, kapsamını düşürdüğü; ahır gübresi uygulamalarının ise Fe, Zn kapsamı ve toplam klorofil miktarını düşürdüğü, Mn kapsamı üzerine etkili olmadığı tespit edilmiştir. Fasulye bitkisinin Mg, Fe, Zn, Mn, Cu kapsamı ve toplam klorofil içeriği üzerine uygulamaların etkisi önemsiz bulunmuştur. Kükürt uygulamalarının bitkinin N ve Ca kapsamım düşürdüğü, S kapsamı ve kuru madde verimini arttırdığı; kükürt ile ahır gübresi uygulamalarının P kapsamını arttırdığı; ahır gübresi uygulamalarının ise K kapsamım arttırdığı saptanmıştır.