2001 Makedonya iç savaşının Makedon ve Arnavut gazetelerinde kıyaslanarak çözümlenmesi

Abstract

Makedonya, Yugoslavya'dan savaş olmadan ayrılan tek devlettir. Aslında sorunsuz bir oluşumun getirisi oluşacak sorunların da bir belirtisi gibiydi. Çünkü devletin coğrafyası ve de dağılan devletin oluşturduğu etnik meselede beraberindeydi. İlk patlak veren sorun Makedonların demokratik olmayan devlet yapılaşmasından ötürü meydana geldi. Makedonlar Arnavutları ikinci sınıf insan muamelesi yaparak varlıklarına ne dokundu ne de devlette söz sahibi olmalarına izin verdi. Nüfüs verilerini de eksik göstermeyi ihmal etmediler ve milletini 'Makedon Halkı' diye nitelendi. Bu zamanlarda Kosova'daki Arnavut teşkilatlanmasının UÇK (Milli Arnavutluk Kurtuluş Ordusu), Sırbistan ile olan savaşı da devam etmekteydi. Makedonya Devleti, UÇK tarafından Arnavutlara karşı uygulanan çifte standardın ortandan kalkması konusunda uyarılmıştı. Bütün bu önyargı ve korku Makedon halkının Makedon Arnavutlar hakkında düşüncelerinde saklıydı. Makedon Arnavutlarin 'Büyük Arnavutluk' projesini düşündüklerini ve hali hazırdakı UÇK destek vererek Büyük Arnavutluk devletini kurmak istediklerini düşünmekteydiler. Aslında Arnavutların tek istediği şey Makedonlar ile eşit hakka sahip olmak ve özgür bir şekilde topraklarında yaşamak idi. Tabi ki hiçbir zaman gerçekleşmedi. Toplumsal yapının bir parçası haline gelen iletişim araçları, düşünce ve fikirlerin oluşumunun ana kaynağı olarak ortaya çıkmaktadır. İletişim araçları, bireyin hayatında önemli bir yer edinmiştir. Bu açıdan iletişim araçlarını kullanan medya yapıcı bir sosyal karakter kazanır. Dünyadaki olayların seyri ve gelişimi hakkında bilgi veren medya, bunu yaparken de düşüncelerin oluşmasına katkı sağlamakta ve bu konuda ideolojik bir boyut kazanmıştır. Yapıcı sosyal yapısının temelini oluşturan medya, dünya çapında pek çok kişi tarafından okunan ve paylaşılan haberleriyle güçlü bir söylem potansiyeli kazanmıştır. Bu nedenle haber anlatım potansiyeli birebir haber analizi ve anlayışı açısından önemli bir faktördür. Bu bağlamda çalışmamızın ana konusu olan Makedoniyada savaş, ikinci bölümde gazetelerde yer alan haberlerden önce, bu faktörler dikkate alınarak medyada etkili olan dil, söylem ve ideoloji konularını tartışmaktadır. Bundan yola çıkarak literatürde dil, söylem, ideoloji, haber üretim süreçleri, ideolojik medya söylemi gibi kavramlar taranmış ve kavramlar netleştirilmeye çalışılmıştır. Böylelikle üçüncü bölümde haber söylemini incelerken kullanılan terim ve yaklaşımların anlaşılması amaçlanmıştır.