Myra ve Andriake'de ele geçen takılar

Abstract

Bu tez içerisinde, Myra ve limanı Andriake kazılarında, mezarlardan ve çeşitli yapılardan ele geçen 130 takı ve takı ögesi kataloglanmıştır. Bu takılar tipolojik, stilistik, ikonografik ve teknik açılardan incelenmiştir. Tez kapsamında, küpe, yüzük, takı taşları, kolye sarkaçları, bilezikler ve boncuklar gibi takı türleri bulunmaktadır. Bu örneklerden bazıları takım oldukları için ya da birbirleri ile ilişkili görüldükleri için bağlamlarından kopmamaları amacıyla tek katalog numarası altında değerlendirilmiştir. Bu çalışma içerisinde incelenen takılar, tipolojik gruplara ayrılmıştır. Her grubun, objelerin form ve bezeme özelliklerine göre oluşturulmuş alt grupları bulunmaktadır. Özellikle küpe buluntuları Roma Dönemi'nin ana küpe tipolojisiyle paralellik göstermektedir. Büyük bir çoğunluğu döneminin ana tipolojisini takip eden takı buluntularında çok çeşitli malzemeler kullanılmıştır. Myra ve Andriake takıları oldukça zengin tipolojik ve ikonografik özellikler taşımaktadır. Mezarlardan ve çeşitli yapılardan ele geçen takıların neredeyse tamamında kullanım izlerinin gözlemlenmesi bu takıların sadece mezar armağanı olmadıklarını aynı zamanda günlük hayatta da kullanılmış olan ölü eşyaları olduklarını göstermesi açısından önemlidir. Bu durum, Myra ve Andriake takılarının ölü armağanı ya da adak için özel olarak üretilmediklerini gösterir. Takılar, birey tarafından yaşarken kullanılmış ve ölüm sonrası yaşamında da ona eşlik etmeye devam etmişlerdir. Andriake'deki ÇA-5/B açma numaralı mezar ile Demre Çayı'nda bulunan altı lahit, antik dönemde soyulmamış oldukları için daha doğru değerlendirme yapmamıza olanak sağlamaktadır. Mezarlardan ele geçen örnekler M.S. 2.-3. yüzyıl takı geleneğinin izlerini taşır. Kataloğumuzdaki en erken takı örneği olan 29 katalog numaralı Hermes betimli gemme M.S. 1.-2. yüzyıl aralığına tarihlendirilmiştir. Buluntular arasındaki en geç tarihli örnek ise İslami Dönem'e tarihlendirilen içte opak mavi cam ipliği bezemeli 93 katalog numaralı burgulu bilezik parçasıdır. Myra ve Andriake takılarının büyük çoğunluğu M.S. 2.-3. yüzyıllara aittir. Altın ve süs taşlarının yoğun olarak kullanıldığı bu zaman aralığına ait takıların neredeyse tamamı mezarlardan ele geçmiştir. M.S. 5. yüzyıldan sonra ise Hristiyanlık sembolleri ve anlatıları ile bezenmiş bronz takıların kullanımı artmıştır. Andriake'de bulunan takılarda hem doğu hem de batı ikonografisinin kullanılması kentin kültürel dokusunu açıkça yansıtmaktadır. Roma ile Mısır arasında ticari ilişkilerin bulunması ve Andriake'nin bu noktada önemli bir liman olması göz önünde bulundurulduğunda uluslarası nesne trafiğine sahne olması şaşırtıcı değildir.