Türkiye organik tarım piyasası: İlkeler ve uygulamalar

Abstract

Gıdanın insan hayatı ve sağlığı için şüphesiz en temel ihtiyaçlardan biri olması ve gıda üretiminin toprak, su, hava, doğa ve tüm canlılar gibi birçok faktörle etkileşim halinde yapılan kapsamlı bir üretim biçimi oluşu tarımsal üretimi tüm dünyanın odak noktası olan bir konu haline getirmektedir. İkinci Dünya Savaşı sonrası yaşanan gıda kıtlığı ve git gide artan dünya nüfusuna bağlı olarak dünyadaki tarıma elverişli arazilerin gıda ihtiyacına karşı yetersiz kalması tarımsal üretimde çıktıyı ve verimliliği arttırıcı yöntem ve tekniklere yönelim oluşmuştur. Bu doğrultuda tarımda; kimyasal ilaç, yapay gübre, hormonlar ve genetiği değiştirilmiş organizmaların bulunduğu girdiler kullanılmaya başlanmıştır. Zamanla üretim miktarını ve verimliliği arttıran tüm bu tekniklerin doğa ve insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri fark edilmeye başlanmış olup daha sürdürülebilir ve doğayla uyumlu alternatif bir üretim biçimi olan organik tarıma olan ilgi artmıştır. Bu çalışmanın amacı organik tarımın önemini, ilkelerini ve hedeflerini açıklayarak doğa, insan ve ekonomi üzerindeki etkilerini yansıtmak, dünyadaki organik üretimin ve organik gıda pazarının durumunu incelemek ve Türkiye'nin dünya pazarındaki yerini analiz ederek bu pazardaki yerinin gelişimi için yapılması gerekenleri ortaya koymaktır. Bu doğrultuda çalışmada literatür taraması ve vaka analizi yöntemleri kullanılmıştır. Türkiye'deki organik tarım uygulamalarının üretim aşamaları, kontrol ve sertifikasyon süreçleri, bu uygulamalarla elde edilen ürünlerin pazarlanma durumlarının incelenmesi adına Ege Bölgesi seçilerek Denizli'de bulunan S.S. İnceğiz Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, Aydın'da bulunan Altın İncir, İzmir'de bulunan Tombul Piliç ve Muğla'da bulunan Olive Farm firmaları ile bire bir görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmelerden elde edilen bilgiler ve üretim tesislerinden çekilen fotoğraflarla Türkiye'de organik tarımın durumunun şeffaf bir şekilde yansıtılması hedeflenmiştir. Literatür taraması ve yapılan uygulamanın sonucunda devlet desteklerinin yetersizliği, çiftçilerin yeterince bilgilendirilmemesi ve organik tarıma teşviklerinin sağlanamaması nedeniyle Türkiye'de organik tarım üretiminin beklenen miktarların altında kaldığı görülmüştür. Organik tarıma yönelik talep azlığının sebepleri ise tüketicilerin organik tarımla ilgili bilgilendirilmemesi, iç piyasaya yönelik pazar araştırmalarının geliştirilmemesi ve yüksek organik gıda fiyatları olmaktadır.