Hemodiyaliz ve periton diyalizi hastalarında beden imajı ile depresyon düzeylerinin belirlenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışma, hemodiyaliz ve periton diyalizi hastalarında beden imajı ile depresyon düzeylerini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Yöntem: Araştırma Mayıs 2019-Temmuz 2020 tarihlerinde Akdeniz Üniversitesi Hastanesi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Antalya Atatürk Devlet Hastanesi Hemodiyaliz Ünitesi ve Periton Diyalizi Ünitesi'nde takip ve tedavisi devam eden, araştırmaya dahil edilme kriterlerine uygun 180 hasta ile gerçekleştirilmiştir. Verilerinin toplanmasında, Hasta Bilgi Formu, Beden İmajı Ölçeği ve Beck Depresyon Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen verilerin istatistiksel analizinde SAS 9.4 paket programı kullanılmıştır. Veriler Shapiro-Wilk, Mann-Whitney U testi ve Kruskal Wallis H testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmaya katılan hemodiyaliz ve periton diyalizi hastalarının beden imajı puan ortalaması yüksek ve depresyon düzeyinin orta şiddette olduğu belirlenmiştir. Hastaların diyalize bağlı yaşadıkları değişikliklerin beden imajı ve depresyon düzeylerini etkilediği, hemodiyaliz hastaların da fistül varlığı depresyon düzeyini ve diyalize bağlı komplikasyon gelişmesi de beden imajı düzeyini etkilediği saptanmıştır. Periton diyalizi hastalarının ciltte kuruluk yaşaması, tırnaklarda incelme ve kırılma olması beden imajı düzeyini etkilediği, kısıtlılık yaşayan hastaların beden imajı ve depresyon düzeylerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. 60 yaş üstündeki hastaların beden imajı düzeylerinin yüksek olduğu, hemodiyalize 37 aydan daha fazla girenlerin depresyona daha yatkın olduğu ve kronik hastalık olarak osteoporozun depresyon düzeyini etkilediği bu durumların ise istatistiksel açıdan anlamlı olduğu belirlenmiştir. Sonuç: Çalışmada, beden imajında değişim olmasının hastaların beden imajlarını ve depresyon düzeylerini etkilediği saptanmıştır. Hemodiyaliz ve periton diyalizi hastalarının beden imajı düzeylerinin değerlendirilmesi ve hastaların psikososyal açıdan desteklenerek beden imajı algılarının iyileştirilmesi ve depresyon düzeylerinin azaltılmasına yönelik uygun girişimlerin planlanması önerilmektedir.