Kolorektal kanser hastalarının sağlık sorumlulukları ve sağlık kuruluşuna geç başvuruyu etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışma kolorektal kanser hastalarının sağlık sorumluluklarını ve sağlık kuruluşuna geç başvuruyu etkileyen faktörleri belirlemek amacı ile tanımlayıcı ve kesitsel olarak yapılmıştır. Yöntem: Çalışmanın örneklemini Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Onkoloji Polikliniği ve Onkoloji Kliniği'nde takip edilen, araştırmaya dahil edilme kriterlerini karşılayan 144 kolorektal kanser hastası oluşturmuştur. Çalışmanın verileri Mayıs 2019-Mart 2021 tarihleri arasında toplanmıştır. Verilerin toplanmasında Hasta Tanıtım Formu ve Sağlık Sorumlulukları Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Hastaların cinsiyet, çalışma durumu, fiziksel aktivite düzeyi, kanser olma ihtimalini düşünme durumlarına göre hastaların sağlık sorumluluklarında anlamlı farklılık (p<0.05) olduğu belirlenmiştir. En sık görülen semptomlar dışkıda kan görme (%33.6), karın ağrısı (%29.9) ve kabızlık (%17.17) olarak bulunmuştur. Sağlık kuruluşuna başvurmama nedenleri sırasıyla; semptomların bekleyince geçeceği düşüncesi (%35.4), rektal kanamayı hemoroid varlığıyla ilişkilendirme (%16.7) ve semptomları önemli görmeme (%16) olduğu belirlenmiştir. Dışkıda kan görme ve ağrı semptomlarının erken başvuruyla, gastrointestinal problemlerin, abdomende değişikliğin ve kabızlığın geç başvuruyla ilişkili olduğu ortaya konmuştur. Sonuç: Kolorektal kanser hastalarında kadınların erkeklere oranla, çalışmayanların ise emekli ve çalışanlara oranla sağlıkları ile ilgili sorumlulukları yüksektir. Erkeklerin sağlık kuruluşuna geç başvuru oranlarının yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle ulusal alanda kolorektal kanser taramalarına dikkat çekilmesine, hemşirelerin kolorektal kanser tarama ve erken tanı süreçlerine ilişkin toplumu bilinçlendirmede proaktif rol olması önerilmektedir.