Bilgisayara dayalı karar destek sisteminin acil servis triyaj yönetimine etkisi

Abstract

Amaç: Acil servis triyajı, hasta yoğunluğu, çeşitliliği ve zaman baskısı nedenleri ile çalışanları zorlamaktadır. Bu çalışmanın amacı, ESI (Acil Ciddiyet İndeksi) ve ATS (Avustralasya Triyaj Skalası) algoritmaları kullanılarak bilgisayara dayalı Karar Destek Sistemi (KDS) tasarlanması, Hastane Bilgi Yönetim Sistemi (HBYS)'ne entegre edilmesi acil servis triyaj yönetimine etkisinin değerlendirilmesi ve sistemin sürekliliğinin sağlanmasıdır. Yöntem: Tek gruplu öntest sontest tasarımlı yarı deneysel bir çalışmadır. Araştırma üç aşamalıdır. Birinci aşamada KDS öncesi ve sonrası triyaj kararı doğruluk ve süre değerlendirmesine yönelik SQL (Structured Query Language-Yapılandırılmış Sorgu Dili) Script geliştirildi. KDS öncesi (öntest) triyaj kararı doğruluk ve süre değerlendirmesi yapıldı. İkinci aşamada ESI ve ATS algoritmaları kullanılarak kural tabanlı karar ağaçları yöntemi ile KDS hazırlanarak HBYS'ne entegre edildi. Üçüncü ve son aşamada (sontest) ise geliştirilen Acil Triyaj Karar Destek Sistemi (ATKDS)'nin triyaj yönetimine etkisi triyaj kararı doğruluğu ve süresi ile değerlendirildi. Bulgular: Geliştirilen sistemin acil servis hemşire triyaj yönetiminde etkili olduğu bulundu. Değerlendirmeler, ATKDS öncesinde (öntest) 16.409; ATKDS sonrasında (sontest) ise 7.765 gerçek hasta verisi üzerinden yapıldı. Öntest'de triyaj kararı doğruluk oranı %57.8 (n=9487) iken, sontest'de bu oranın %64.9 (n=5038)'a yükseldiği görüldü. Triyaj ortalama süresi ise öntest 1.47±0.72; sontest 1.79±0.85 dakika olarak bulundu. ATKDS'nin, triyaj kararına etki eden deneyim, yaş ve cinsiyet faktörlerini ortadan kaldırarak, triyaj doğruluk oranlarını bu değişkenlerden bağımsız olarak arttırdığı saptandı. Sonuç: Geliştirilen ve HBYS'ne entegre edilen ATKDS, hemşire triyaj kararı doğruluk oranlarını artırdı ve triyaj yapma süresini literatürde önerilen süreye yaklaştırdı. Sistem, acemi hemşirelerin triyaj kararlarını da olumlu etkiledi ve yanlış triyaj oranlarını azalttı. ATKDS, hasta güvenliği ve kalite geliştirme süreçlerini desteklemektedir. Sistem, sürekli veri sağladığından acil servis triyajının doğruluğu ve süresi sağlıkta kalite göstergesi olarak kullanılabilir.