Periton dializi uygulanan hastalarda öz-bakım eksikliği kuramına temellendirilmiş web tabanlı eğitimin öz-bakım gücüne, öz-yeterliliğe ve algılanan sosyal destek üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırma, periton diyalizi uygulanan hastalarda Öz-bakım Eksikliği Kuramına temellendirilmiş web tabanlı eğitimin öz-bakım gücüne, öz-yeterliliğe ve algılanan sosyal destek üzerine etkisinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Randomize kontrollü tek kör deneysel nitelikteki bu araştırma, Mayıs 2019-Aralık 2019 tarihleri arasında Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Periton Diyalizi Ünitesinde tedavi gören, örnekleme dahil edilme kriterlerine uyan 33 girişim, 33 kontrol grubu olmak üzere toplam 66 hasta ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında Hasta Bilgi Formu, Orem'in Öz-bakım Gereksinimlerine Göre Veri Toplama Formu, Öz-bakım Gücü Ölçeği, Genel Öz-yeterlilik Ölçeği, Algılanan Sosyal Destek Ölçeği kullanılmıştır. Girişim grubundaki hastalara öz-bakım eksikliği kuramına temellendirilerek hazırlanan web sitesi ile üç ay boyunca web tabanlı eğitim verilmiştir. Ölçek verileri web tabanlı eğitim öncesi ve sonrası toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizleri SAS 9.4 paket programı ile yapılmıştır. Bulgular: Araştırmada, girişim ve kontrol grubundaki hastaların sosyo-demografik ve hastalık özellikleri açısından gruplar arasında anlamlı bir fark olmadığı ve her iki grubun homojen olduğu bulunmuştur. Web tabanlı eğitim sonrası girişim grubu hastalarında kontrol grubuna göre öz-bakım gücü, öz-yeterlilik ve algılanan sosyal desteğin uygulama sonrası arttığı görülmüştür (p<0.05). Öz-bakım gücü, öz-yeterlilik ve algılanan sosyal destek düzeyi arasında pozitif yönde güçlü bir korelasyon olduğu saptanmıştır. Sonuç: Öz-bakım eksikliği kuramına temellendirilmiş web tabanlı eğitimin periton diyalizi uygulanan hastalarda Öz-bakım gücünü, öz-yeterliliği ve algılanan sosyal desteği arttırdığı ve öz-bakım gücü arttıkça öz-yeterlik ve algılanan sosyal desteğin olumlu bir şekilde etkilendiği saptanmıştır.Araştırma kapsamında oluşturulan web sitesinin hasta eğitimlerinde kullanılması önerilmektedir.