Bireysel ve takım sporcularının motor imgeleme yeteneklerinin prefronal korteks aktivitesi ve dikkat değişkenleri ile incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, sporcuların motor imgeleme yeteneklerinin ve dikkat becerilerinin spor türü ve cinsiyet faktörleri açısından değerlendirilmesi ile motor imgeleme ve dikkat işleme esnasında prefrontal korteks aktivitelerinde meydana gelen değişimlerin EEG aracılığıyla incelenmesidir. Yöntem: Çalışmaya 18-26 yaş arasında, en az 3 yıl lisanslı spor geçmişine sahip olan 30 bireysel ve 30 takım sporcusu katılmıştır. Katılımcılara; "Hareketi İmgeleme Ölçeği-Yenilenmiş (HİÖ-Y)" ve "Stroop Renk-Kelime Testi (ST)" uygulanmıştır. Bu testler öncesinde gözler açık ve kapalı temel aktivite durumunda 2 dakika; ayrıca HİÖ-Y'nin zihinsel aşamaları ve ST'nin 3. Aşaması (uyumsuz durum) esnasında EEG kayıtları alınmıştır. Uyaranlar esnasında meydana gelen alfa (8-12 Hz), düşük beta (12-20 Hz) ve yüksek beta (20-30 Hz) bantlarındaki değişiklikler değerlendirilmiştir. Bulgular: Sporcuların kinestetik ve görsel motor imgeleme yeteneği puanlarında ve ST skorlarında spor türü ve cinsiyet faktörlerine göre anlamlı bir fark olmadığı (p>.05); Kinestetik ve görsel motor imgeleme esnasında prefrontal kortekste alfa bandı gücünün (8-12 Hz) anlamlı şekilde azaldığı, düşük beta (12-20 Hz) ve yüksek beta bandı gücünün (20-30 Hz) ise anlamlı düzeyde yükseldiği tespit edilmiştir (p<.05). Kinestetik ve görsel motor imgeleme puanları ile prefrontal korteks aktivite düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki olmadığı (p>.05). ST esnasında prefrontal kortekste her iki yarım küre için düşük beta ve yüksek beta bandı gücünde anlamlı düzeyde artış olduğu tespit edilmiştir (p<.05). ST esnasında kadın sporcuların erkek sporculardan daha büyük prefrontal korteks aktivitesi değişimi gösterdiği tespit edilmiştir (p<.05). Sonuç: Sporcuların subjektif motor imgeleme yeteneği puanlarının ve dikkat özelliklerinin objektif yöntemlerle birleştirilerek incelendiği bu çalışmada; imgeleme yeteneği puanları ile hem dikkat becerisi hem de prefrontal korteks aktivitesi arasında anlamlı ilişki olmadığı görülmüştür. Parametrelere ayrıca bakıldığında ise literatüre katkı sağlayacak nitelikte sonuçlara ulaşıldığı düşünülmektedir.