Hazineye ait tarım arazilerini satın alan çiftçilerin tarımsal üretim amaçlı kullanımına yönelik davranışlarının incelenmesi

Abstract

Hazineye ait tarım arazileri üzerindeki tarımsal amaçlı kullanımlar oldukça fazladır. Tarımsal amaçla kullanılan aynı zamanda hazineye ait olan tarım arazileri hak sahibi olan kullanıcılarına, kiracılarına veya paydaşına doğrudan satılabilmektedir. Hazineye ait taşınmazların fiili kullanımının sonucu olarak hak sahiplerince tarım arazilerine çok yoğun şekilde satın alma talepleri olmaktadır. Çalışmanın amacı Antalya ili Manavgat ilçesinde bulunan ve 26.04.2012 tarihi itibariyle geçerli olan belediye ve mücavir alan sınırları dışındaki mülkiyeti hazineye ait tarım arazilerini, 6292 sayılı orman köylülerinin kalkınmalarının desteklenmesi ve hazine adına orman sınırları dışına çıkarılan yerlerin değerlendirilmesi ile hazineye ait tarım arazilerinin satışı hakkında kanunun 12'nci maddesine göre satın alan hak sahibi çiftçilerin arazilerde tarımsal üretime yönelik uygulamalarını belirlemek, çiftçilerin doğrudan satış işlemleri sürecinde karşılaştıkları sorunları analiz etmek, çiftçilerin tarım arazilerini doğrudan satın alma nedenlerini, çiftçilerin tarımsal kullanımlarında meydana gelen değişimleri, çiftçilerin tarım arazileri üzerindeki gelir getirici davranışları ile hazineye ait tarım arazilerinin mülkiyetini edinmeye yönelik davranışlarını belirlemektir. Araştırma sonucunda çalışma sahasında bulunan ve çiftçilerce doğrudan satın alınan hazine arazilerinin tamamında hak sahibi (kiracı, kullanıcı ve paydaş) olarak 31.12.2011 tarihi itibariyle en az üç yıldan beridir tarımsal amaçlı kullanımı bulunan ve kullanımı halen devam edenlerden, sadece kullanıcılara doğrudan satış işleminin gerçekleştirildiği belirlenmiştir. Araştırma bölgesinde çiftçilerin tamamı hazineye ait tarım arazilerinde kullanıcı iken, taşınmazın mülkiyetini idareden satın alarak edinmişlerdir. Hazineye ait tarım arazilerini satın almadan önce arazilerde kullanıcı olan çiftçiler, arazilerin mülkiyetini edindikten sonra satın almadan önceki dönem de dahil olmak üzere, %33,3'ü 16-20 yıldır, %63,5'i 20 yıldan daha fazla süredir araziyi tarımsal üretim amacıyla kullanmaktadır. Hak sahibi olan çiftçilere satılan hazineye ait tarım arazilerinin kullanıcıları, tarım arazilerini satın alma nedeni olarak en fazla (4,76) tarım arazilerinin daha uygun fiyat üzerinden idareden satın alınabilmesi olarak belirlenmiştir. Çiftçilerin %95,2'si satın aldığı arazinin, tarımsal üretim amaçlı işgal ve kullanıma başladığı ilk dönemde arazinin tarımsal üretim için elverişli olmadığını belirtmiştir. Çiftçilerin %81'i 1-5 yıl içerisinde bu arazileri tarım yapılabilir hale getirmiştir. Hazineye ait tarım arazisini satın alan çiftçilerin %42,9'u taşınmazı henüz satın almadığı dönemde, hazineye ait tarım arazisini kendi mülkü olarak benimsediğini ve ata-dede yeri, baba yeri gibi miras yoluyla kendilerine geçtiğini ifade etmiştir. Çiftçilerin %38,1'inin tarım arazilerini satın aldıktan sonra tarım arazilerinden elde ettiği gelirde artış olduğunu ifade etmiştir. Hazineye ait tarım arazilerini satın alan çiftçiler, tarım arazisini satın alma sürecinde en fazla karşılaştıkları sorun (96,8) olarak satış işlemlerinin geç sonuçlanmasını belirtmiştir.