Kur'an kıssalarında peygambere karşı tutumların Elmalılı tefsiri'nde ele alınışı

Abstract

Tarih boyunca toplumların ıslahı ve hak dinin tebliğ edilmesi için Allah tarafından birçok peygamber gönderilmiştir. Kur'an perspektifinden bakıldığında bu peygamberlerin tebliğinde yer alan ilk mesaj, hak yoldan sapan toplumlara şirkin batıl olduğunun hatırlatılması ve bütün ilâhi dinlerin özü olan tevhidin vurgulanmasıdır. Kavimler, peygamberlerin getirdiği bu ilk tevhid mesajı da dâhil olmak üzere hepsini inkâr etmişlerdir. Aynı inkâr tavırları hem Kur'an'da kıssası anlatılan geçmiş kavimlerde hem de Hz. Peygamber'in (sav) toplumunda görülmüştür. Kur'an Kıssalarında Peygamberlere Karşı Tutumların Elmalılı Tefsiri'nde Ele Alınışı başlığı altında hazırlanan bu çalışma, bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır: Giriş bölümünde; tezin problematiği, amacı, hangi metotlarla yazıldığı, konunun hem içerik hem de kaynaklar bazında sınırlandırılması ve konuyla ilgili daha önceden yapılmış olan çalışmaların bu tezden farklılıkları izah edilmiştir. Birinci bölümde; Kur'an kıssaları, amaçları ve nitelikleri açısından ele alınmış ve Elmalılı'nın kıssalara dair tefsirinde yaptığı tespitler başlıklar halinde işlenmiştir. İkinci bölümde; geçmiş kavimlerin peygamberlere gösterdikleri tavırların benzerlikleri açıklanmış ve aynı tutumların Mekke müşrikleri tarafından son Peygamber Hz. Muhammed'e (sav) de gösterildiği belirtilmiştir. Bu toplumların benzer tutumlar sergilemelerinin nedenlerinin de genelde aynı olduğu ifade edilmiştir. Ayrıca günümüz toplumlarının dine, Kur'an'a ve sünnete bakış açıları ayetler ve sahih hadisler ışığında değerlendirilmiştir. Kıssalarla ilgili ayetler, bu konular çerçevesinde Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır'ın "Hak Dini Kur'an Dili" adlı tefsirindeki yaklaşım ve yorumları esas alınarak incelenmiştir.