Otantik sanal deneyimin destinasyonu ziyaret etme niyetine etkisi: mekansal mevcudiyetin aracılık rolü

Abstract

Araştırmanın amacı sanal deneyimin gerçekliğine dair otantiklik algılanmalarının, VR deneyimden duyulan memnuniyete ve bunun gerçek bir turizm deneyimine yansıması olarak yerinde ziyaret etme niyetine etkisini incelemektir. Bu amaç doğrultusundaki bu incelemenin daha anlamlı bulgular ile yorumlanabilmesi için sanal bir deneyimde bulunma yanılgısına karşılık gelen mekânsal mevcudiyet algısının aracı etkisi de sorgulanmıştır. Söz konusu amaç doğrultusunda nicel bir araştırma deseni benimsenmiş, anket aracılığıyla veriler toplanmış ve "Yapısal Eşitlik Modellemesi" yaklaşımı kullanılmıştır. Araştırma örnekleminin teknolojiyle bütünleşik bir şekilde büyümüş Z kuşağı olarak belirlenmesinden kaynaklı, veriler Akdeniz Üniversitesi Turizm, Edebiyat ve Spor Bilimleri Fakültesinden 18 ila 25 yaş grubu arasındaki öğrencilerden toplanmıştır. Toplanan 300 anketten kullanılabilir 298 tanesinin verileri ile analizler gerçekleştirilmiştir. Kurulan hipotezlerin test edilebilmesi için SmartPLS algoritması ile bir Yapısal Eşitlik Modeli (PLS-SEM) kurulmuştur. Çalışmanın bulgularına göre otantik VR deneyimi, mekânsal mevcudiyet algısı ve VR'den duyulan memnuniyet üzerinde doğrudan ve anlamlı bir etkiye sahiptir. Ancak VR deneyimin otantikliği, yerinde ziyaret etme niyeti üzerinde doğrudan bir etkiye sahip olmamıştır. Otantik VR deneyimin yerinde ziyaret etme niyetine etkisi, mekânsal mevcudiyet algısının ve VR'den duyulan memnuniyetin aracı olduğu durumlarda gerçekleşmiştir. Elde edilen bulgular bağlamında bu çalışmanın araştırmacılar için teorik ve uygulamacılar için pratik katkılar sağladığını söylemek mümkündür. Bu tez çalışması, ortaya koymuş olduğu ilişkiler ve bu ilişkiler bağlamında yapmış olduğu değerlendirmeler ile özellikle ulusal literatüre farklı bir bakış açısı sunmaktadır. Ayrıca çalışmada kullanılan ölçeklerin Türkçe literatüre kazandırılmış olması bu çalışmanın sağlamış olduğu diğer katkılardandır. Araştırma bulgularına göre sanal gerçekliğin pazarlama ve alternatif deneyim sunma gibi iki fonksiyonunun da geliştirilebileceği üzerine önerilerde bulunulmaktadır.