Kahverengi yumurtacılarda yumurta kalite özellikleri ve bunlara yaşın etkisi

Abstract

Bu araştırmada, kahverengi yumurtacılarda yumurta kalite özelliklerinin saptanması, bunların yaşa göre nasıl değişim gösterdiğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yaşa bağlı olarak ortaya çıkan değişimler belirlenerek alınabilecek önlemlerle birlikte, kaliteyi en uygun zaman ve yumurta sayısıyla belirleyebilme olanağı araştırılmıştır. Araştırmada kullanılan yumurtalar Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü tavukçuluk kümesinde yetiştirilen Hy-Line Brown hibritterinden elde edilmiştir. Yumurta iç ve dış kalitesi ile ilgili özelliklerin belirlenmesine tavuklar %10 yumurta verim düzeyine ulaşınca başlanmıştır. Kaliteye ilişkin ölçümler iki haftalık aralıklarla, haftanın birbirini izleyen iki günü (Pazartesi-Salı), saat İO38, 13- ve 16- 'da kümesin 9 bölmesi içinden seçilen 2., 5. ve 8. bölmelerden toplanan yumurtaların tesadüfi olarak seçilen %10'unundan yapılmıştır. Yumurtalar toplandıktan sonra oda sıcaklığında depolanmış ve kalite özelliklerine ait ölçümler bir gün sonra yapılmıştır. Dış kalite özellikleri belirlenen yumurtalar kırıldıktan 10 dk sonra da iç kalite özelliklerine ait ölçümler yapılmıştır. Aynı işlemlere 73. haftanın sonuna kadar devam etmiştir. Yumurtada, dış kalite özelliklerinin yaş faktöründen önemli derecede etkilendiği; yaş ilerledikçe yumurta ağırlığı, kabuk ağırlığı, kırık- çatlak yumurta oranı yüzdesi, kan ve et lekelerinin yüzdesi artarken; şekil indeksi, özgül ağırlık, kırılma mukavemeti, ak indeksi, san indeksi, Haugh birimi değerlerinin düştüğü gözlenmiştir. Kabuk ağırlığı değerlerinin ise haftalar itibariyle önce arttığı yaşın ilerlemesiyle düştüğü belirlenmiştir.Elde edilen sonuçlara bakıldığında, kullandığımız kahverengi yumurtaların genelde normal şekilli yumurta sınıfina girebilen yumurtalar oldukları, özgül ağırlık değerlerine bağlı olarak yeterli bir kabuk yapışma sahip oldukları; ak kalitesinin bir ölçütü olan Haugh birimi değerlerinden de tüketim için uygun olan kaliteli yumurta sınıfina girdikleri görülmektedir. Dış ve iç kalite özellikleri için hesaplanan 276 korrelasyondan 155' i önemli çıkarken (PO.05; P<0.01), 121' i önemsiz çıkmıştır. Bunlardan birkaçını belirtmek gerekirse; yumurta ağırlığı ile kabuk kalınlığı, kabuk ağırlığı, ak indeksi, san indeksi, Haugh birimi arasındaki korrelasyonlar önemli (P<0.01) çıkarken, özgül ağırlık, san rengi, kan ve et lekeleri ile önemli bir ilişkisinin olmadığı belirlenmiştir. Özgül ağırlıkla kırılma mukavemeti, kabuk kalınlığı, kabuk ağırlığı arasında önemli (P<0.01); kırılma mukavemeti ile kabuk ağırlığı, san indeksi, Haugh birimi ile pozitif ve önemli (P<0.01); Haugh birimi ile ak indeksi, san indeksi, şekil indeksi, kırılma mukavemeti, yumurta ağırlığı, kınk-çatlak yumurta oram (%) arasında önemli (P<0.01) korrelasyonlar hesaplanmıştır. Aynca san renk tonu ile kan ve et lekeleri ile arasında pozitif ve önemli korrelasyonlar önemli çıkarken, diğer bütün özelliklerle arasındaki korrelasyonlar önemsiz çıkmıştır. Yumurta ağırlığı ile birçok dış ve iç kalite özellikleri arasında belirlenen yüksek ve önemli korrelasyonlara dayanarak, yumurta ağırlığının belirlenmesi ile kalite özelliklerinden birçoğu hakkında filrir yürütebümenin olanaklı olacağı söylenebilir. Elde edilen sonuçlardan yaş, bütün kalite özelliklerinde önemli bir etken olarak belirienmiştir. Kalite özelliklerinin ilerleyen yaşla birlikte değişmesi ve aralarında belirlenen yüksek ve önemli korrelasyonlara dayanarak; kalite ölçümlerinde tüm özelliklerin belirlenmesi yerine yumurta ağırlığı, özgül ağırlık, kırılma mukavemeti, ak indeksi, san indeksi ve san renk tonunun belirlenmesinin yeterli olacağı sonucuna varılmıştır. Yaşla birlikte işletmeleri ekonomik yönden zarara uğratan kalite özelliklerinde oluşan düşüşler dikkatle izlenerek, oluşabilecek ekonomik kayıpların önüne geçilmesi yada enaza indirilebilmesi için gerekli önlemler alınmalıdır. Yumurtalarda kaliteyi beliriemek için ise, ayda bir yapılacak ölçümlerin yeterli olacağı düşünülürken; değişen yaşlar, rasyonlar ve mevsimler de dikkate alınmalıdır.