Sağlıkta şiddet araştırmaları üzerine sistematik bir derleme

Abstract

Sağlıkta şiddet haberleri ile her geçen gün daha fazla karşılaşılmaktadır. Mesleklerini icra ederken şiddete uğrayan sağlık çalışanları kendini sürekli tehdit altında hissetmekte, tedirginlik yaşamakta, motivasyonları düşmekte ve tükenmişlik hissi artmaktadır. Sağlıkta yaşanan şiddet olayları sadece mesleğini icra eden sağlıkçıları değil, diğer hasta ve hasta yakınları ile sağlık sistemini de olumsuz etkilemektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de son yıllarda önemli artış gösteren sağlıkta şiddet olgusu üzerine yapılan lisansüstü tez çalışmalarını sistematik derleme yöntemiyle incelemek; şiddetin türü, nedenleri, sonuçları ve gerçekleşme şekli ile ilgili belirlenen ortak sonuçları öne çıkarmaktır. Sağlıkta şiddet konusunun detaylı bir biçimde anlaşılması, bu konudaki karar ve politikaların bilimsel verilere dayanması açısından önemli olacaktır. Araştırmanın kapsamını, dahil edilme ve hariç bırakma kriterlerine göre seçilen ve Ulusal Tez Merkezinde erişim izni olan 15 lisansüstü tez oluşturmuştur. Bulgular, sağlık çalışanlarının yüksek oranda en az bir kez şiddete maruz kaldıklarını göstermektedir. En sık yaşanan şiddet türü sözlü şiddettir ve bunu fiziksel şiddet izlemektedir. Erkek sağlık çalışanları fiziksel, kadın sağlık çalışanları ise sözlü şiddete daha fazla maruz kalmışlardır. Sağlık kuruluşları içinde yaşanan şiddet vakaları ağırlıklı olarak acil servislerde ve polikliniklerde geçmektedir. Şiddete başvuranlar yüksek oranlarda erkek ve hasta yakınlarıdır. Şiddete başvurma nedenleri hasta ve yakınlarının haksız talepleri, uzun bekleme süreleri, iletişim sorunları, tedaviden memnun olmama gibi konularla ilişkili görülmektedir. Şikâyetlerin bildirim oranı, şiddete uğrama oranından düşüktür. Uygulanan sağlık politikaları; medyanın toplumu yanlış yönlendirmesi, şiddet olaylarıyla ilgili hukuki ve idari süreçlerin etkili sonuçlar üretmemesi, şiddeti artıran temel unsurlar olarak öne çıkmaktadır.