Yaşlı gündüz sosyalleşme mekanlarının tasarım kriterleri açısından incelenmesi: Antalya ili örneği

Abstract

Günümüzde modern yaşamın ve tıp teknolojilerinin gelişmesinin en belirgin sonuçlarından biri de yaşam süresinin uzaması ve bunun sonucunda da yaşlı nüfusun artmasıdır. Yaşlı nüfusun artışıyla birlikte yaşlı, yaşlanma ve yaşlılık gibi kavramlar hayatımıza girmiştir. 65 yaş ve üzeri kesim yaşlı olarak tanımlanırken, yaşlanmanın bir süreç ve yaşlılığın ise bir dönemi ifade ettiği vurgulanmaktadır. Nüfusun yaşlanması durumuyla karşı karşıya kalan toplumlar ve yönetimler zamanla yaşlı nüfus için çeşitli sosyal politikalar ve bakım modelleri geliştirmeye başlamışlardır. Geliştirilen modeller doğrultusunda da bakım çoğu toplumda kurumsal ve evde bakım olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Kurumda veya evde bakıma ihtiyacı olmayan bağımsız yaşlı kesim için ise topluma yeniden katılımlarını teşvik etmek amacıyla belirli sosyalleşme alanları yaratılarak gündüz bakım veren kurum ve kuruluş modelleri geliştirilmiştir. Gündüz bakım veren bu kuruluşların sayısı ülkemizde de yerel ve özel yönetimlerin girişimleriyle sayıca artmaya başlamıştır. Yaşlı evleri, yaşlı kreşleri, emekli kahveleri, aktif yaşlı merkezleri, yaşlı lokalleri, yaşlı destek ve dayanışma merkezleri, yaşlı kulüpleri ve aktif yaşam merkezleri ülkemizde yaşlılara gündüz hizmet sunan birimlerden bazılarıdır. Çalışma kapsamında çok çeşitli isimlerle yayılan bu birimler yaşlı gündüz sosyalleşme mekanları olarak tek bir başlık altında tanımlanmıştır. Bu çalışmanın amacı yaşlı gündüz sosyalleşme mekanlarının çalışma kapsamında geliştirilen yaşlı gündüz sosyalleşme mekanlarının tasarım kriterleri doğrultusunda incelenmesi, yapıların yaşlı kullanıcıların fiziksel, psikolojik, kültürel ve sosyal beklentilerini karşılama durumlarını tespit etmektir. Çalışma materyali olarak Antalya İl'indeki dokuz yaşlı gündüz sosyalleşme mekânı belirlenerek yaşlı gündüz sosyalleşme mekanları tasarım kriterleri açısından değerlendirilmiştir. Bu çalışmayla birlikte yaşlıların sosyalleşme mekanları olarak nitelenebilecek yapıların yaygınlaştırılması ve yaşlıların beklentilerine göre bu mekanların yeniden düzenlemelerinin yapılmasının gerekliliği konusunda farkındalık oluşturulması hedeflenmiştir.