Antalya havzası kuruyan akarsularında güç süreklilik çizgisi modeli

Abstract

Hidroelektrik, su ile beslenen ve gelecekteki nüfus artışından kaynaklanan enerji ihtiyacı senaryolarında bile sürdürülebilir olan temiz ve çevre dostu bir enerji kaynağıdır. Hidroelektrik enerji çalışmalarının geliştirilmesi sadece enerji krizine etkili bir yanıt değil, aynı zamanda birçok ülkede iklim değişikliğiyle başa çıkmanın da olumlu bir yoludur. Ayrıca çevre dostu enerji kaynakları olarak diğer alternatif enerji kaynaklarına göre daha yüksek bir enerji yoğunluğuna sahiptirler. Hidroelektrik enerji potansiyeli belirleme çalışmalarının amacına göre çalışma bölgesi hakkında fiziksel verilerin yanında olabildiğince uzun süreli ölçüm verilerinin de (akım, sıcaklık, buharlaşma vb.) bilinmesi gerekmektedir. Verisi eksik olan bölgedeki hidroelektrik enerji potansiyelini belirlemek için bilim insanları çeşitli yöntemler geliştirmişlerdir. Bu yöntemlerden biri de güç süreklilik çizgisi yöntemidir. Bu yöntem hidroelektrik enerji potansiyeli belirleme probleminin çözümünde kullanım alanına sahiptir. Bu çalışmada, Antalya havzasındaki kuruyan akarsuların güç süreklilik çizgisi modeli ile hidroelektrik enerji potansiyellerinin belirlenmesi incelenmiştir. Akımlar, nehirler üzerinde ilgili kurumlarca kurulan akım gözlem istasyonları ile belirlenmiştir. Türkiye'de akım ölçümleri Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) tarafından yapılmaktadır. Bölgenin karakteristiklerini ifade eden havza alanı (A) ve kot (H) bağımsız değişkenleri akım gözlem istasyonlarından elde edilmiştir. Yağış (R) değerleri ise CHRS RainSphere verilerinden elde edilmiştir. Kalibrasyon istasyonlarının akım ve kot verileri kullanılarak debi ve güç süreklilik çizgiler oluşturulmuştur. Daha sonra en uygun bölgesel modelin oluşturulması için kuadratik ve lineer regresyon analizleri ile 6 adet model değerlendirilmiştir. Bölgesel modeldeki regresyon katsayıları havza karakteristiklerinden belirlenmiştir. Elde edilen bölgesel güç süreklilik çizgileri ve yıllık toplam güç (MW) değerleri R2, NSE, MAE, RMSE, MSE, VE, BiasPHV, SPDC ve BiasPLV gibi değerlendirme ölçütleri ile kontrol edilmiştir.