İlkokul ve ortaokullarda yapılan sınıf içi denetim etkinliklerinin klinik denetim modeli açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın genel amacışuan Milli Eğitim Bakanlığı?na bağlı ilkokul ve ortaokullarda yürütülen denetim çalışmalarını klinik denetim modeli açısından irdelemek ve betimlemektir. Öğretmenlerin ve il eğitim denetmenlerinin sınıf içi denetim uygulamaları hakkındaki görüşlerinin benzer ve farklı yönlerini ortaya koymak ve uygulamada eksik kalan unsurlar için bilimsel verilere dayalı öneriler geliştirmektir. Araştırma 2011-2012 eğitim öğretim yılında Antalya merkez ilçelerde görev yapan 10 resmi, 10 özel okul öğretmeni olmak üzere 20 öğretmen ve Antalya İl Milli Eğitim Müdürlüğü?nde görev yapan 5 il eğitim denetmeni olmak üzere toplam 25 katılımcıyıkapsamaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Araştırma verileri analiz edilirken bazı alt problemlerde içerik analizi, bazılarında betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında, araştırmacıtarafından danışman denetiminde görüşme soruları hazırlanmıştır. Görüşme sorularının geçerliği ve güvenirliği için uzman görüşlerine başvurulmuştur. Araştırmada, klinik denetim modeli açısından bulgular incelendiğinde denetmenlerin sınıf denetimi öncesi öğretmen ile yeterince etkileşime geçmediği, denetmenlerin sınıf gözleminde gözlem tekniklerini yeterince kullanmadığı, gözlemde elde edilen verileri öğretmen ile genelde kısa görüşmelerle; genel toplantılar ya da zümre toplantısı yaparak paylaştığı, öğretmenlerin zayıf yönlerini güçlendirmek için çalışma yapılmadığı, denetimin sonunda birlikte değerlendirme ve yeniden planlama yapılmadığı sonucuna varılabilir. Gözlem öncesi görüşme sürecinde öğretmenlerin çoğu sınıf denetiminden önce görüşme yapmadıklarını, denetim amaçlarının paylaşılmadığı, birlikte denetim planı hazırlanmadığı yönünde görüşbelirtirken, denetmenlerin çoğu bu konuda bazen öğretmenle görüştüklerini ve denetimin amaçlarını öğretmenlerin zaten bildiğini ifade etmiştir. Denetmenlerin tümü öğretmenler ile birlikte denetim planı hazırlamadıklarını belirtmiştir. Gözlemi gerçekleştirmek için öğretmenlerin çoğu denetmenin derse sonradan girdiğini ifade ederken, denetmenlerin çoğu derse öğretmen ile birlikte girdiğini belirtmiştir. Gözlem sürecinde öğretmenlerin çoğu denetmenlerin gözlem sürecini objektif bulmazken denetmenlerin tümü kendi davranışlarını viii objektif bulduklarını dile getirmiştir. Analiz ve gözlem sonrası görüşme aşaması ile ilgili öğretmenler ve denetmenlerin çoğu gözlem verilerinin genel toplantılar yoluyla paylaşıldığını, zayıf yönler için sadece öneriler getirildiğini dile getirmiştir. Görüşme sonrası analiz ve değerlendirme aşamasında öğretmenlerin büyük çoğunluğu denetmenlerin kendi denetimsel uygulamasını değerlendirmediğini ve birlikte yeniden bir planlama yapmadıklarınıbelirtmiştir. Denetmenlerin tamamı klinik denetimin ön gördüğü değerlendirme ve planlamayıgerçekleştirmedikleri yönünde görüş bildirmiştir. Genel olarak elde edilen verilere dayanılarak mevcut sistemde uygulanan denetim etkinliklerinin büyük oranda klinik denetim modeli ile benzerlik göstermediği söylenebilir. Öğretmenler ve denetmenler, Türkiye?de bu modelin uygulanabilmesi için değişmesi gerekenler ile ilgili öneriler getirmiştir. Bu önerilerden bazıları; inceleme-soruşturma, rehberlik ve denetim görevlerinin ayrılması, denetmenlerin ve öğretmenlerin klinik denetim modeli ile ilgili hizmet içi eğitimlerle donanımlarının sağlanması, denetmenlerin lisansüstü eğitim alması, denetimde bir sıra ve sürekliliğin izlenmesi, denetimden çok rehberliğe ağırlık verilmesi, denetim sisteminde yeniden bir yapılanmaya gidilmesi ve denetmen sayılarının arttırılması olarak sıralanabilir. Bu araştırma, klinik denetim modeli ile ilgili farklı çalışma gruplarıyla nitel bir çalışma olması, klinik denetim modelinin dört aşamalı olarak yeniden planlanması ve eğitim sistemine katkı sağlayacağı düşüncesinden dolayı önem arz etmektedir.