Diksired çeşidi şeftali ağaçlarında görülen demir klorozunun aktif demir analiz yöntemi ile belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma, Antalya yöresindeki şeftali bahçelerinde görülen klorozu aktif demir analizleri yardımıyla belirleyerek, en uygun aktif demir analiz yönteminin seçilmesi, ayrıca bölgede demir klorozunun nedenlerinin saptanması amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla Antalya Merkez'den 5 adet klorozlu, 1 adet yeşil ve Manavgat'tan 1 adet yeşil olmak üzere toplam 7 adet Diksired çeşidi şeftali bahçesinden 6-13 Haziran tarihlerinde yaprak örnekleri, 0-30 ve 30-60 cm derinliklerden toplam 14 adet toprak örneği alınmıştır. Yaprak örneklerindeki Fe*2 miktarı o-phenanthroline (0-Ph) ve 1 N HC1 (taze ve kuru yaprak örneklerinde) yöntemleri uygulanarak belirlendi. Ayrıca yaprakların klorofil (a+b), N, P, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Mn ve Cu miktarları da analiz edildi. Toprak örneklerinde ise pH, CaCOa, HCÛ3-, toplam tuz, bünye, organik madde, N, P, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Mn ve Cu analizleri yapıldı. Yaprak ve toprak örneklerine ait analiz sonuçları arasındaki ilişkiler korelasyon ve regresyon analizleri uygulanarak incelenmiştir. Elde edilen bulgular aşağıdaki gibi özetlenebilir; 1. Genel olarak toprakların, hafif alkali ile alkali reaksiyonlu, aşırı kireçli, tuzsuz, orta ve ağır bünyeli topraklar oldukları tesbit edilmiştir. 2. Yaprak analiz sonuçlarına göre bahçelerin N, P. K. Ca. Zn ve Cu yönünden iyi beslendiği, Mg, Fe ve Mn yönünden ise bazı beslenme sorunlarının bulunduğu bel iri enmi şti r. 3. Yaprakların klorofil içerikleri ile Fe1 2 içerikleri arasında önemli pozitif ilişkiler saptanmıştır. Bu VIilişkiler o-Ph ve kuru örnekte HCL yöntemleri için % 1 düzeyde (r=0.922**, r=0.930**), taze örnekte uygulanan HC1 yötemi için ise % 5 düzeyde (r=0. 817* ) 'dir. Bu ilişkilere dayanarak Antalya yöresinde yetiştirilen şeftali bahçelerindeki Fe klorozunu belirlemede her üç aktif demir analiz yönteminin de kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. Ancak klorofil ile en iyi ilişkiyi kuru örnekte uygulanan 1 N HG1 yöntemi vermiştir. Ayrıca bu yöntemin, kolay uygulanabilirliği ve maliyetinin daha ucuz olması nedeniyle Antalya yöresinde yetiştirilen Diksired çeşidi şeftali bahçelerinde yaygın olarak gözlenen Fe klorozunun belirlenmesi amacıyla kullanılabilecek en uygun yöntem olduğu söylenebilir. Yaprakların klorofil içerikleri ile toplam Fe arasındaki ilişki ise önemsiz bulunmuştur. 4. Araştırmada incelenen klorozlu yaprak örneklerinin kloroz göstermeyen yeşil yapraklara göre N, P ve K miktarları daha yüksek bulunmuş olup, yaprakların klorofil içerikleri ile N ( r=-0.882** ), P ( r=-0.830* ) ve K (r=-0.783*) içerikleri arasında önemli negatif ilişkiler saptanmıştır. Ayrıca yaprakların N, P ve K içerikleri ile değişik yöntemlere göre Fe+2 içerikleri arasında da benzer negatif ilişkiler bulunmuştur. Bu ilişkilerin klorofil noksanlığı nedeniyle yapraklarda dolaylı olarak azalan fotosentez aktivitesine bağımlı olarak geliştiği kanısına varılmıştır. 5. Yaprakların Fe+2 (HC1, kuru örnekte) içerikleri ile toprakların CaC03 içerikleri arasında (r=-0.755*), ayrıca yaprakların toplam Fe içerikleri ile toprak pH'sı ve organik madde içerikleri arasında ( r = -0. 930* *, r=-0.815*) önemli negatif ilişkiler bulunmuştur. Böylece Antalya yöresinde yetiştirilen şeftali bahçelerinde görülen Fe klorozunun ana nedenlerinin yüksek toprak pH'sı ve CaCOa miktarı olduğu, ayrıca toprak organik maddesinin de klorozu arttırdığı kanısına varılmıştır.