Ksanthos'un polygonal duvarları

Abstract

Likya Bölgesi'nde yüksek evresini Klasik Dönem içerisindeki idari yönden ve dolayısıyla ekonomik refahıyla yaşayan Ksanthos Antik Kenti bugün Kaş beldesine bağlı Kınık Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Antalya – Muğla arasında sınır oluşturan Eşen Çayı'nın kıyısında bir yükseltiye konumlandırılmış olan Ksanthos Antik Kenti'nin keşfi 19. yy içerisindeki seyyahların ziyaretleriyle başlar. 150 yılı aşkın bir süredir tanınan, sistematik bir şekilde 60 yıldır kazı çalışmalarının gerçekleştirildiği Ksanthos Antik Kenti'ndeki araştırmalar göstermektedir ki Arkaik Dönem'den Doğu Roma İmparatorluğu'nun son dönemlerine kadar kent hiçbir zaman önemini yitirmemiştir. Dönemler içersinde sınırları değişse de Hellenistik Dönem'den itibaren karşılaştığımız 3 km'ye varan bir surun çevrelediği kent oldukça geniş bir alana hükmetmektedir. Bu çalışma içerisinde, Ksanthos Antik Kenti'nde diğer kentlere nazaran daha çok sayıda örnekle karşılaştığımız polygonal örgüye sahip duvarlar değerlendirilmiştir. Bugüne kadar keşfedilen 35 noktada tespit edilen polygonal örgüye sahip duvar kalıntısı, duvarların kullanıldığı mimari yapılara, dönemlere ve kendi içerisindeki farklılıklara göre tasnif edilmiştir. Askeri, Resmi ve Sivil yapılar ana başlıkları altında değerlendirilen polygonal örgüye sahip duvarların bulundukları alanda gerçekleştirilen kazı çalışmaları, duvarların ölçüleri, tipleri her alanın kendi alt başlığında irdelenmiştir. Ksanthos Antik Kenti özelinde, Geç Arkaik Dönem'den MS 7. yy'a kadar, yaklaşık bin yıllık bir kullanım evresiyle karşılaştığımız polygonal örgünün irdelenmesinde ana unsur, yüzey ve kenar işçiliklerinde karşılaşılan farklıların ortaya konulmasıdır. Bu vesileyle ortaya çıkan tipler, bir başka ana başlık altında gruplanmaya çalışılmıştır. Özellikle Ksanthos Antik Kenti'nde nadir olarak karşımıza çıkan Hellenistik Dönem kalıntıları bağlamında da polygonal örgüye sahip duvarların, özellikle savunma mimarisinde karşımıza çıktığı belirlenmiştir; bu bilgiler ışığında polygonal örgünün kesintisiz bir şekilde kent içindeki mimari yapılarda kullanıldığı tespit edilmiştir.