Fen bilgisi öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınmaya yönelik farkındalıkları ve çevre sorunlarına yönelik davranışları üzerine inceleme çalışması

Abstract

Bu çalışmada Fen Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim gören öğretmen adaylarının, Sürdürülebilir Kalkınmaya Yönelik Farkındalık (SKYF) ve Çevre Sorunlarına Yönelik Davranış (ÇSYD) düzeylerini belirlemek ve de bunlar üzerinde cinsiyet, sınıf düzeyi, aile gelir düzeyi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, çevreye yönelik yayın takip durumu ve lisansta Çevre Bilimi dersi alma durumu değişkenlerinin anlamlı farklılık oluşturup oluşturmadığı, sonrasında ise çıkan bu sonuçlar doğrultusunda fen bilgisi öğretmen adaylarının (FBÖA) görüşlerinin alınarak tüm sonuçların ortaya konulup değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma yöntem desenlerinden açımlayıcı sıralı desen kullanılmıştır. Çalışmanın nicel boyutunda nicel araştırma desenlerinden tarama modeli, nitel boyutunda ise nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın nicel aşamasındaki çalışma grubunu Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim gören, 1-4. sınıflardan oluşan toplam 222 öğretmen adayı, nitel aşamasındaki çalışma grubunu ise, nicel aşamaya gönüllü olarak katılmış 8 fen bilgisi öğretmen adayı oluşturmuştur. Çalışmanın nicel verilerinin toplanmasında öğretmen adaylarının kişisel bilgilerini toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu; SKYF'larını belirlemek için Sürdürülebilir Kalkınmaya Yönelik Farkındalık Ölçeği, ÇSYD'larını belirlemek için Çevre Sorunlarına Yönelik Davranış Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmanın nitel verilerinin toplanmasında ise FBÖA'nın SKYF ve ÇSYD konularında görüşlerini almak amacıyla hazırlanan "Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu" kullanılmıştır. Çalışmanın nicel boyutundaki veriler istatistik paket programı aracılığıyla parametrik testlerden; Bağımsız Gruplar t-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve Pearson Korelasyon, parametrik olmayan testlerden ise, Kruskal Wallis H Testi kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın nitel verileri ise betimsel ve içerik analizine göre analiz edilmiştir. Yapılan çalışmanın başlıca sonuçları şunlardır: Fen bilgisi öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınmaya yönelik farkındalık düzeylerinin oldukça farkında olduğu ayrıca bu farkındalıkları üzerinde; cinsiyet, sınıf düzeyi, aile gelir düzeyi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, çevre ile ilgili yayın takip etme durumu ve lisansta Çevre Bilimi dersi alma durumu değişkenleri nicel boyutta anlamlı farklılık göstermezken nitel boyutta ise; cinsiyet, sınıf düzeyi, baba eğitim düzeyi, anne eğitim düzeyi, çevre ile ilgili yayın takip durumu ve Çevre Bilimi dersi alma değişkenleri sürdürülebilir kalkınmaya yönelik farkındalık üzerinde farklılık gösterdiği yönünde sonuçlar ortaya çıkmıştır. Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik davranışlarının orta düzeyde olduğu ve bu davranışları üzerinde sınıf düzeyi, aile gelir düzeyi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, çevre ile ilgili yayın takip etme durumuna göre nicel boyutta anlamlı farklılık göstermediği fakat sınıf düzeyi ve lisansta Çevre Bilimi dersi alma durumu ise anlamlı olarak farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Çalışmanın nitel boyutunda ise, baba eğitim düzeyi, anne eğitim düzeyi, çevre ile ilgili yayın takibi ve lisansta Çevre Bilimi dersi alma durumunun çevre sorunlarına yönelik davranışları üzerinde farklılık oluşturduğu; cinsiyet, sınıf düzeyi, aile gelir düzeyi değişkenlerinin ise farklılık oluşturmadığı yönünde sonuçlar ortaya çıkmıştır.