Etkili okul geliştirmeye ilişkin eğitim yöneticilerinin görüşleri: bir durum çalışması

Abstract

Bu araştırmada, Antalya ili Muratpaşa ilçesi resmi devlet okullarında görev yapan eğitim yöneticilerinin görüşleri bağlamında etkili okul hakkında düşüncelerini ortaya çıkarmak ve onların etkili okul gelişmeye ilişkin görüşlerini tespit etmek amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışmasına bağlı bütüncül çoklu durum deseni kullanılmıştır. Araştırmanın veri toplama tekniği bireysel görüşmedir. Görüşmeler araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak yapılmış olup veri analizinde de betimsel analiz tekniğinden faydalanılmıştır. Araştırma sonucunda eğitim yöneticilerinin çoğunluğunun etkililik kavramı hakkında bilgi sahibi oldukları tespit edilmekle birlikte etkinlik kavramı konusunda ise kavramı sosyal faaliyet olarak algıladıkları tespit edilmiştir. Yöneticilerin görüşlerine göre etkili okulların özelliklerinin öncelikle, okulun eğitim-öğretim hizmetini en iyi şekilde sunması, okul çevre ilişkisine önem vermesi ve okul iklimi ve kültürüne önem verilmesi gerektiği düşünceleri dikkat çekmektedir. Eğitim yöneticilerinin her okulun kendine özgü misyon ve vizyonlarının olduğunu düşünmeleri, etkili ve verimli olabilmenin ancak ihtiyaçlara göre belirlenmiş vizyon ve misyonla sağlanabileceği, okulların etkili olabilmesi için fiziksel ihtiyaçların, sınıfların bakımı ve materyallerin tüm paydaşlarla işbirliği içinde tamamlanması gerektiği vurgulanmıştır. Katılımcılar etkili okulda disiplin, ceza ve ödülün esnek bir eğitim ortamıyla iç içe olması gerektiğini ve okul iklimi ve kurum kültürü kavramlarının önemini vurgulayarak ihtiyaç odaklı bir planlamaya değinmişlerdir. Bu araştırmada son olarak, etkili okulların rutin davranışların dışına çıkılmasının, öğrencilere farklı eğitim ortamları sunmalarının, ekstra çalışmalar yapılmasının öneminden bahsedilmiş olup, öğrencilerin istendik yönde değişimleri ve kendilerini gerçekleştirmelerinin bu farklılıklara bağlı olduğu sonuçlarına varılmıştır. Etkili okulun paydaşlarının farklı beklenti ve ihtiyaçlarını karşılarken motivasyonun önemli olduğu, ancak pozitif iletişim ve işbirliği ile pozitif pekiştirmenin sağlanabileceği vurgulanmıştır. Etkili okulda rastgele hedeflere ulaşılmadığını, okulların yapı ve misyon-vizyonuna göre açık ve net kriterlerin gerekliliğinden bahsedilmiştir. Etkili okulların, değişimin gerekliliği ve vazgeçilmezliği üzerinde yoğunlaşıp etkili olabilmesi için değişimlere ayak uydurması gerektiği sonucuna varılmıştır. Eğitim yöneticilerine göre eğitim örgütlerinde denetimin eksikliği bir kez daha ortaya çıkmış olup, etkili okul olma yolunda en büyük eksikliğin bu boşluktan doğduğu gerçeği hassasiyetle vurgulanmıştır.