Üniversite öğrencilerinde utanç ve suçluluk ile başa çıkma tutumları arasındaki ilişkide bilişsel duygu düzenlemenin aracı rolü

Abstract

Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinde utanç ve suçluluk düzeyleri ile başa çıkma tutumları arasındaki ilişkide bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin aracı rolünü incelemektir. Araştırmanın bağımsız değişkenini utanç ve suçluluktur. Araştırmanın bağımlı değişkeni ise başa çıkma tutumlarıdır. Araştırmanın çalışma grubunu Akdeniz Üniversitesi Edebiyat, Eğitim, Fen, İlahiyat, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesinde öğrenim gören ve gönüllü olarak katılan 343'ü kadın 278'i erkek 621 öğrenci oluşturmaktadır. Katılımcıların yaşları 19-27 yaş arasında değişmektedir. Araştırmada veri toplama araçları olarak Kişisel Bilgi Formu, Sürekli Utanç ve Suçluluk Ölçeği, Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği ve Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği kullanılmıştır. Korelasyon analizi sonuçlarına göre, utanç ve suçluluğun alt boyutlarından utanç ile başa çıkma tutumlarının alt boyutlarından kendine yardım arasında anlamlı bir ilişki meydana gelmemiştir. Utanç ile yaklaşım ve uyum sağlama arasında ise negatif yönlü anlamlı bir ilişki, sakınma-kaçınma ve kendine ceza arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Ayrıca, utanç alt boyutuyla uyumlu bilişsel duygu düzenleme stratejileri arasında negatif yönlü; uyumsuz bilişsel duygu düzenleme stratejileri arasında da pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Utanç ve suçluluğun alt boyutlarından suçluluk ile başa çıkma tutumlarının alt boyutlarından kendine yardım arasında anlamlı bir ilişki meydana gelmemiş ancak suçluluğun yaklaşım ve uyum sağlama ile negatif yönlü ve sakınma-kaçınma ve kendine ceza ile pozitif yönlü anlamlı bir ilişkisinin olduğu görülmüştür. Öte yandan, suçluluk alt boyutuyla uyumlu bilişsel duygu düzenleme stratejileri arasında negatif yönlü; uyumsuz bilişsel duygu düzenleme stratejileri arasında da pozitif yönlü anlamlı bir ilişki söz konusudur. Regresyon analizi sonuçlarına göre, utanç ile yaklaşım ve uyum sağlama arasındaki ilişkide uyumlu bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin kısmi aracı rolü anlamlı bulunmuştur. Ayrıca utanç ile sakınma-kaçınma ve kendine ceza arasındaki ilişkide uyumsuz bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin kısmi aracı rolü anlamlı olduğu görülmüştür. Suçluluk ile yaklaşım ve uyum sağlama arasındaki ilişkide uyumlu bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin kısmi aracı rolü anlamlı olarak bulunmuştur. Son olarak, suçluluk ile sakınma-kaçınma ve kendine ceza arasındaki ilişkide uyumsuz bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin kısmi aracı rolünün anlamlı olduğu görülmüştür.