Hipertansiyon tanısı olan bireylerde kan basıncının kontrol altında olma sıklığı ve ilişkili faktörler

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı; hipertansiyon tanısı olan bireylerde kan basıncının kontrol altında olma sıklığı ve ilişkili faktörleri belirlemektir. Yöntem: Kantitatif tanımlayıcı olan bu araştırma, Antalya İlinde bir Aile Sağlığı Merkezi'nde (ASM) yürütülmüştür. Ekim-Aralık 2019 tarihleri arasında ASM'ye gelen, en az altı aydır hipertansiyon tanısı olan ve antihipertansif ilaç kullanan 40 yaş ve üzeri 323 birey çalışma kapsamına alınmıştır. Ofis kan basıncı ölçümü ASM'de aneroid tansiyon aleti ile üç kez araştırmacı tarafından, evde kan basıncı ölçümü elektronik tansiyon aleti ile üç gün sabah ve akşam olmak üzere altı kez katılımcı tarafından ölçülmüştür. Ofis ölçümünde kan basıncı kontrol sınırı 140/90 mmHg, ev ölçümlerinde 135/85 mmHg alınmıştır. Araştırmada veriler, Hasta Tanıtım Formu, İlaç Tedavisine Bağlılık/ Uyum Öz- Etkililik Kısa Formu (İBÖS-KF)" ve "Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II'nin sağlık sorumluluğu, fiziksel aktivite, beslenme, kişilerarası ilişkiler ve stres yönetimi boyutları ile ölçülmüştür. Bulgular: Ofis ölçümlerinde katılımcıların %28.5'inin, ev ölçümlerinde %33.1'inin, ofis veya ev ölçüm ortalamasının herhangi birinde %43.7'sinin, hem ev hem de ofis ölçümlerinin her ikisinde %18'inin kan basıncının kontrol altında olmadığı saptanmıştır. Katılımcıların İBÖS-KF madde puan ortalaması 4 üzerinden 3.66, sağlık sorumluluğu 2.24, fiziksel aktivite 1.65, beslenme 3.27, kişilerarası ilişkiler 3.33 ve stres yönetimi 2.68 hesaplanmıştır. Kan basıncı kontrolü üzerinde kontrole gitme sıklığı, sağlık sorumluluğu ve beslenme anlamlı yordayıcı değil (p>.05) iken, ilaç tedavisine bağlılık anlamlı yordayıcıdır (Exp(B) 44.564, GA.939-.995. (p<.05). Sonuç: Katılımcıların yaklaşık yarısının kan basıncı kontrol altında değildir. İlaç tedavisine uyumları iyi ancak fiziksel aktivite düzeyleri düşüktür. Kan basıncı kontrolünde yordayıcı değişken ilaç tedavisine iyi uyum düzeyidir.