Fiziksel aktivite düzeyinin sezgisel yeme ve yeme farkındalığı üzerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışma 18-45 yaş arası yetişkin bireylerde fiziksel aktivite düzeyinin sezgisel yeme ve yeme farkındalığı üzerine etkisinin incelenmesi amacı ile planlanıp yürütülmüştür. Yöntem: Çalışma Antalya il merkezinde yaşayan, 18-45 yaş aralığında, gönüllü, rastgele seçilmiş 423 yetişkin birey üzerinde yapılmıştır. Bireylere kişisel bilgi formu, Uluslararası fiziksel aktivite anketi-kısa form, yeme farkındalığı ölçeği, sezgisel yeme ölçeği ve yeme tutum envanteri yüz yüze görüşme yöntemi ile uygulanmıştır. Bulgular: Kadınlar ve erkekler için fiziksel aktivite düzeyine göre sezgisel yeme toplam puanı ve yeme farkındalığı toplam puanı bakımından gruplar arası bir farklılık bulunmamıştır (p>0,05). Sezgisel yeme alt boyutlarından olan "beden besin seçim uygunluğu" için fiziksel aktivite düzeyine göre erkek katılımcılar ve tüm katılımcılar arasında anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). İnaktif erkeklerin beden besin seçim uygunluğu puanı (3,53±0,90) minimal aktiflere (3,86±0,86) ve aktiflere (4,01±0,80) göre düşüktür. Tüm katılımcılar için; inaktif bireylerin beden besin seçim uygunluğu puanı (3,55±0,89) aktif bireylere (3,99±0,84) göre düşüktür (p<0,05). Erkeklerde yeme farkındalığı alt boyutlarından olan "yeme kontrolü" için; minimal aktif erkeklerin yeme kontrolü alt boyut puanı (3,22±0,62) aktiflerden (2,98±0,57) daha yüksektir. Sonuç: Çalışma sonucunda inaktif, minimal aktif ve aktif bireyler arasında sezgisel yeme ve yeme farkındalığı toplam puanları bakımından anlamlı bir fark bulunmamıştır. Ancak literatürde fiziksel aktivitenin bireylerin yeme davranışlarını düzenlemede otokontrol sağlayabildiği, fiziksel aktivite ve yeme davranışı arasındaki ilişkide motivasyonel ve kognitif mekanizmaların varlığından bahsedilmektedir. Dolayısıyla kişiler tarafından beyan edilen, bireylerin raporlandırmalarına göre belirlenmiş sonuçlar dışında, fizyolojik ve psikolojik daha ayrıntılı parametrelerin yer aldığı, daha kapsamlı müdahale çalışmalarına ihtiyaç olduğu düşünülmektedir.