Burdur ili süt sığırcılığı işletmelerinde sürü yönetiminin verimliliğe etkisi

Abstract

Bu araştırmada, sürü yönetiminde ortaya çıkabilecek aksaklıkların verimliliğe olan etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Süt sığırcılığı işletmelerinde sürü yönetiminde oluşacak aksaklıklar, işletme gelirlerini olumsuz yönde etkileyecektir. Bu nedenle de sürü yönetimiyle ilgili bilgileri içeren kayıtlar düzenli ve doğru olarak tutulmalıdır. Araştırma, Burdur ilinde Siyah Alaca ırkı süt sığın yetiştiriciliği yapan iki grup işletmede yürütülmüştür. Sürü yönetimi ile ilgili kayıt tutan ve tutmayan işletmelerin verimliliklerini karşılaştırabilmek amacıyla işletmeler iki gruba ayrılmıştır. Türk Anafi Süt Sığırcılığını Geliştirme Projesi kapsammda bulunan 31 adet işletme I. grup, bunların dışında kalan ve "Tabakalı Örnekleme Metodu" ile belirlenen 80 adet işletme ise II. grup olarak belirlenmiştir. İşletmelere ait hayvan varlığı, sağlık koruma, yem bitkileri üretimi, besleme ve sürü yönetimi gibi bilgileri edinebilmek için anket formu düzenlenmiş, süt verimlerinin hesaplanması için gerekli olan veriler ise ayda bir yapılan kontrol sağımlarından elde edilmiştir. Süt veriminin hesaplanmasında "Hollanda Yöntemi" kullanılmıştır. Süt verimine etki ettiği düşünülen işletme büyüklüğü, buzağılama ayı, laktasyon sırası ve yaş üzerinde durulmuş ve "En Küçük Kareler" yöntemine göre etki miktarları hesaplanmıştır. Laktasyon sırası 1., 2., 3., 4., 5< laktasyon, yaş 2, 3, 4, 5, 6< yaş olarak beş gruba, buzağılama ayı ocak-mart, nisan-haziran, temmuz-eylül, ekim-aralık olarak dört gruba,işletme büyüklüğü ise I. grupta 4-10, 11-15, 16+, II. grupta 1-2, 3-5, 6+ baş, olarak üçer gruba ayrılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, 305 günlük süt verimine, I. grupta işletme büyüklüğü, laktasyon sırası ve yaşın etkili olduğu, II. grupta ise işletme büyüklüğü, laktasyon sırası, yaş ve buzağılama ayının etkili olmadığı saptanmıştır. Süt verimi özelliklerinden laktasyon süresi ve düzeltilmiş 305 günlük süt verimi I. grup için 310.04±4.12 gün ve 5715.71i 110.14 kg, II. grup için de aynı sırayla 284.40±5.32 gün ve 3643. 10±140.34 kg olarak hesaplanmıştır. Döl verimi ile ilgili özelliklerden ilkine damızlıkta kullanma yaşı, servis periyodu, kuruda kalma süresi ve buzağılama aralığı sırasıyla I. ve II. grupta 543.15±3.17 ve 526.30±8.30, 159.50+7.86 ve 116.60i4.15, 77.11+4.27 ve 72.56i2.67 gün, 14.22i0.253 ve 12.83i0.137 ay olarak saptanmıştır. Yetiştiricilerin, kaba yem üretimleri sınırlı olduğu için yoğun yeme dayalı bir yemleme uyguladıkları, yapay tohumlama zamanında yapılamadığı için servis periyodunun uzadığı, teknik bilgi aktarımından yeteri kadar yararlanamadıkları ve kooperatiflerin örgütlenmede gerektiği kadar etkin olamadıkları ve bunların sonucu olarak da verimliliğin genelde olumsuz yönde etkilendiği gözlenmiştir.