Antalya koşullarında yetiştirilen bazı avokado çeşitleri üzerinde biyolojik ve fizyolojik araştırmalar

Abstract

Bu çalışmada Antalya koşullarında yetiştirilmekte olan önemli standart çeşitlerimizden Fuerte, Hass, Bacon ve Zutano avokadolarının bazı biyolojik, morfolojik ve fizyolojik özellikleri araştırılmıştır. Bu amaçla yürütülen çalışmalar 3 yıl sürmüştür. Çalışmalar 1994, 1995 ve 1996 yıllarında Antalya Narenciye ve Seracılık Araştırma Enstitüsü Merkez arazisindeki avokado araştırma ve uygulama bahçeleri ile Gıda Teknolojisi laboratuvannda, derim sonrası çalışmaları ise Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Derim Sonrası Fizyolojisi Laboratuvar ve depolama tesislerinde yürütülmüştür. Çalışmalar sırasında denemeye alınan avokado çeşitlerinin Antalya ekolojik koşullarında gösterdiği çiçeklenme durumu, meyve tutumu, meyve büyüme ve gelişme durundan incelenmiştir. Ayrıca büyüme ve gelişme periyodu süresince meyvelerde meydana gelen fiziksel ve kimyasal değişmeler ile optimal derim zamanı arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. Derimden sonra ise meyvelerin derim sonrası fizyolojileri ile soğukta, modifiye atmosferde ve kontrollü atmosferde muhafaza olanakları araştırılmıştır. Denemeler sırasında fenolojik gözlemler, morfolojik incelemeler ve çeşitli fiziksel ve kimyasal analizler yaranda meyvelerin solunumlarında meydana gelen değişmeler de saptanmıştır. Ayrıca değişik muhafaza koşullarında depolama süresince ve depolamadan sonra belirli süreler manav koşullarında tutulan meyvelerin dayanma durumları da incelenmiştir. Araştırmalar sonucunda denemeye alman çeşitlerin çiçek açma zamanlarının çeşitlere ve yıllara göre farklılık gösterdiği ve çiçeklenme periyotlarının 10-14 hafta sürdüğü belirlenmiştir. En erken çiçeklenmenin Fuerte, en geç çiçeklenmenin ise Hass çeşidinde meydana geldiği görülmüştür. Çalışmalarda çeşitlere ve yıllara göre değişen meyve tutum oranlarının ortalama % 0.05 ile % 0.5 arasında gerçekleştiği saptanmıştır. Öte yandan çiçeklenme, meyve tutumu ve meyve gelişimi üzerine özellikle sıcaklık ve nemin önemli ölçüde etkili olduğu belirlenmiştir. Çalışmalar, meyve büyüme ve gelişmesi sırasmda meydana gelen bazı fiziksel ve kimyasal değişimler ile optimal derim zamanı arasında belirgin bir ilişki olduğunu göstermiştir. Özellikle kuru ağırlık ve yağ oram arasında saptanan belirgin ilişkinin,avokadolarda optimal derim zamanının belirlenmesinde kullanılabileceğini ortaya koymuştur. Derim sonrası çalışmaları sonucunda Fuerte ve Bacon çeşitlerinin 5°C'de sırasıyla 40 ve 30 gün, Hass çeşidinin aynı sıcaklıkta en fazla 50 gün ve Zutano çeşidinin ise 7°C sıcaklıkta 20 gün süre ile muhafaza edilebileceği saptanmıştır. Muhtelif muhafaza ortamlarında kullanılan etilen absorbatının (KM11O4 emdirilmiş volkanik tüf) meyvelerin muhafaza süreleri ve kaliteleri üzerine olumlu yönde etki yaptığı bulunmuştur. Denemeler sırasında yapılan solunum ölçmeleri, derimden sonra 20°C'de çeşitlerin 5-7 gün içerisinde maksimum solunum hızına ulaşmalarına karşın, 5 ve 7°C'de 13-19 günde maksimum solunum hızına ulaştıklarını göstermiştir. 20°C'de maksimum solunumdan sonra meyveler soğukta muhafaza edilen meyvelere göre daha hızlı olgunlaşarak yeme olumuna gelmişlerdir.