Zorbalığa seyirci olan ergenlerin müdahale etmesinin yordayıcıları olarak empati, saldırganlık hakkında düşünceler ve saldırganlığa alternatif davranışlar için öz-yeterlik

Abstract

Bu araştırmanın amacı empati, saldırganlık hakkında düşünceler ve saldırganlığa alternatif davranışlar için öz-yeterliğin, seyirci olan ergenlerin zorbalığa müdahale etmesini yordayıp yordamama durumunu incelemektir. Araştırmanın bağımız değişkenleri empati, saldırganlık hakkında düşünceler ve saldırganlığa alternatif davranışlar için öz yeterlik, araştırmanın bağımlı değişkeni ise zorbalığa seyirci müdahalesi olarak belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu ortaokul 6. ve 7. sınıfta öğrenim gören 395 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında demografik bilgiler formu, Zorbalığa Seyirci Müdahalesi Ölçeği, Temel Empati Ölçeği, Saldırganlık Hakkında Düşünceler Ölçeği ve Saldırganlığa Alternatif Davranışlar için Öz Yeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma verileri SPSS 26 programı ile analiz edilmiştir. Yürütülen çoklu regresyon analizi sonucunda empati, seyirci olan öğrencilerin zorbalığa müdahalesini anlamlı şekilde yordarken saldırganlık hakkında düşünceler ve saldırganlığa alternatif davranışlar için öz yeterlik değişkenlerinin ise seyirci olan öğrencilerin zorbalığa müdahalesini anlamlı şekilde yordamadığı bulunmuştur. Bu bulgulara göre katılımcıların empati puanları arttıkça zorbalığa müdahale puanlarının arttığı söylenebilir. Empati, saldırganlık hakkında düşünceler ve saldırganlığa alternatif davranışlar için öz yeterlikten oluşan modelin zorbalığa seyirci müdahalesi puanlarını anlamlı şekilde yordadığı ve zorbalığa seyirci müdahalesi puanlarındaki varyansın %15.1'ini açıkladığı görülmüştür. Araştırma sonuçları, empati, saldırganlık hakkında düşünceler ve saldırganlığa alternatif davranışlar için öz yeterlik ile seyirci olanların zorbalığa müdahalesi arasındaki ilişkiyi gösterir niteliktedir.