Dijital görüntü kılavuzu metodu'nun Türkçe öğretmeni adaylarının görsel okuryazarlık becerisine etkisi

Abstract

Çalışmanın amacı Dijital Görüntü Kılavuzu Metodu'nun Türkçe öğretmeni adaylarının görsel okuryazarlık becerilerine etkisini incelemektir. Araştırma, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Akdeniz Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği bölümünde eğitim gören 70 lisans öğrencisine uygulanmıştır. Görsel okuryazarlık becerilerinin ölçülmesi için Arslan ve Nalinci (2012) tarafından geliştirilen "Görsel Okuryazarlık Ölçeği" kullanılmıştır. Bu doğrultuda katılımcılara ön test ve son test uygulanmıştır. Araştırmada ilk olarak, katılımcıların görsel okuryazarlık düzeylerini belirleyebilmek amacıyla görsel okuryazarlık ölçeği uygulanmıştır. Katılımcılara daha sonra DIG Metodu olarak bilinen dijital görüntülerin tanımı yoluyla 9 dersten oluşan toplam 3 saatlik eğitim verilmiştir. Daha sonra, tekrar görsel okuryazarlık ölçeği (son test) uygulanarak araştırma sonlandırılmıştır. Bununla birlikte, daha derinlemesine bilgi elde edebilmek amacıyla çalışmaya katılan ve gönüllü olan 16 öğrenciye araştırmacı tarafından geliştirilmiş yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır. Araştırmanın sonunda ön test ve son test sonuçlarına göre normal dağılım gösteren alt boyutlarda bağımlı gruplar için t-testi analizi yapılmış, normal dağılım göstermeyen alt boyutlara ise Wilcoxon işaretli sıralar testi yapılmıştır. Toplam puan ortalamalarında anlamlı fark olduğu görülmektedir. Grubun son test puan ortalaması ön test puan ortalamasından yüksektir. DIG Metodu etkinliğine katılan öğrencilerle yapılan görüşmeler genel olarak ele alındığında öğrenciler görselleri belirlemede faydalı olduğu, kaynaklara erişim konusunda kolaylık ve çeşitlik sağladığını ifade edilmiştir. Ayrıca öğrenciler, görsellere bakış açılarında değişimler yaşandığını ve görsellere eleştirel bir şekilde ele aldıkları ifade edilmiştir. Teknik bilgiler ve uygulamalar sayesinde özgün, kolay tasarımlar oluşturabildiklerini, görsel medyayı sınıf ortamında ilgi çekici ve bilinçli kullanabileceklerini söylemişlerdir. Etik ve yasal konularda bilinçlendiklerini, telif hakları ve görsel kullanım izni hususunda hassasiyet göstereceklerini ifade etmişlerdir. Ders sürecinin kişisel olarak görsel okuma, görsellere eleştirel yaklaşma ve materyal hazırlama konularında faydalı olduğunu aktarmışlardır. Metodun Türkçe dersini daha ilgi çekici duruma getirebileceği, görselleri analiz etme aşamasında faydalı olabileceği, mesleğe başladıklarında görselleri daha bilinçli kullanılabileceği ve materyal hazırlanabileceği ifade edilmiştir.