Yükseköğretim öğrencilerinin vergi algısı ve vergi bilinci: Akdeniz Üniversitesi örneği

Abstract

Vergi, sosyal hayatın her aşamasında varlığını hissettiren sosyal bir olgudur. Vergileme devlet tarafından tek taraflı egemenlik gücüne dayanır ancak pratikte bireylerin vergiye gönüllü uyumu bu gelirlerin toplanması açısından son derece önemlidir. Vergilerin toplanmasında bireylerin vergiye gönüllü uyumu esastır. Bireylerin vergiye gönüllü uyumu ise vergiyi nasıl algıladıkları ve sahip oldukları vergi bilinciyle alakalıdır. Bu nedenle bireylerin vergiyi olumlu algılayarak belirli bir düzeyde vergi bilincine sahip olmaları gerekmektedir. Bu bağlamda vergileme politikalarının bireyler üzerindeki etkisi, bireylerin vergiyi nasıl algıladığı ve vergi bilinç düzeyleri araştırılmalı ve bu araştırmalar ışığında etkin ve verimli bir vergi sistemi oluşturulmalıdır. Akdeniz Üniversitesi ölçeğinde yapılan bu çalışmanın amacı öğrencilerin vergi algısını ve bilincini ölçmektir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde verginin teorik ve kavramsal çerçevesini açıklamaktadır. İkinci bölümde araştırmanın yöntemi ve metodolojisi ortaya konmuştur. Son bölümde ise potansiyel vergi mükellefi olan üniversite öğrencilerinin vergiye ilişkin davranışlarını belirlemeye yönelik yapılan anket çalışmasından elde edilen bulgular yorumlanmıştır. Basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle Akdeniz Üniversitesi'nde 619 öğrencinin katılım sağladığı anket çalışmasında birinci bölümde ele alınan teorik bilgiler ışığında öğrencilerin vergiyi nasıl algıladığı, vergi bilinç düzeyleri, Türk Vergi Sistemini nasıl değerlendirdikleri ve uygulanan vergi politikalarının öğrencilerin vergiye ilişkin tutum ve davranışlarını hangi yönde etkilediği tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 27 paket program kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgular birkaç noktada ifade edilebilir. Öğrencilerin büyük çoğunluğu vergiyi bir vatandaşlık görevi olarak algılamakta vergiler ve kamu hizmetleri arasında mali bağlantı kurabilmektedirler. Öğrencilerin çoğunlukla hangi vergiyi ne oranda ödediklerini ve aylık gelirlerinin ne kadarını vergi olarak ödediklerini tamamen bilmedikleri tespit edilmiştir. Öğrencilerin önemli bir bölümü vergilerin ödenmemesi durumunda kamu hizmetlerinin aksayacağını düşünmektedir. Öğreniciler yüksek oranlarda vergi ödediklerini düşünmektedir, bu ise vergi yükünü çok fazla hissettiklerini ortaya koymaktadır.