Özet:
Bu çalışma ile genetik tabanın darlığı da gözönünde bulundurularak, kısa sürede çeşit geliştirmek için, mutagen uygulama sonrası oluşacak varyasyonun seleksiyon yoluyh değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla 1993 yılında ICGV-88426 ve GK-3 çeşitlerine "Co kaynaklı gamma ışınlarının 15, 20, 25 ve 30 krad dozları uygulanmıştır. 1993 yılında Mı generasyonu yetiştirilerek turn bitkiler ayrı ayrı hasat edilmiştir. 1994 yılında Mı dölleri, M2 generasyonu olarak yetiştirilmiş, mutantlar seçilmiş ve hasat sonrası ölçülen özelliklerdeki varyasyon belirlenerek M2 generasyonunda 100-dane ağırlığına göre iki yönlü seleksiyon uygulanmıştır. İki yönlü seleksiyonla seçilen bitkiler, 1995 yılında M3 generasyonunda iki tekerrürlü olarak Tesadüf Bloktan Deneme Deseni'nde yetiştirilerek döl kontrolü uygulanmıştır. Diğerlerinden morfolojik olarak farklı oldukları teyid edilen M3 hatlarıyla 1996 yılında makro mutant koleksiyonu oluşturulmuştur. M3 generasyonunda özellikle 100-dane ağırlığı yönünden önemli hatlar arası varyans ile yüksek ve düşük gruplar arası kontrastın F değeri elde edilmiştir. M2, M3 ve makro mutant koleksiyonunda incelenen özelliklerde, kontrol çeşit ortalamasına göre mutant populasyon ortalamalarının çoğunda düşmeler görülmesine rağmen, önemli varyanslar elde edilmiştir. Döl M3 populasyon ortalamalarının, başlangıç M2 populasyonlanna göre gerilemesi sonucu, genetik kazanç negatif yönde gerçekleşmiştir. Genetik kazancın negatif yönde olması ise, bazı populasyonlarda beklenen genetik kazanç formülünde yer alan kaktım derecesi hesabım engellemiştir.
