Özet:
Periferik sinir yaralanma modelleri üzerinde ozon'un antioksidan ve nöroprotektif etkileri çalışılmıştır. Ancak, ozon'un 35-40 ug/ml 5 cc intraperitonal olarak sinir kesisi üzerine olan koruyucu etkisini değerlendirip karşılaştıran araştırmalar literatürde azdır. Çalışmamızın amacı; ratlarda deneysel olarak oluşturulan periferik sinir kesisi modelinde ozonun iyileştirici etkilerini belirleyerek sinir kesisine bağlı morbiditeyi en aza indirmek ve klinik çalışmalara yön vermektir. Sunulan çalışmada, deneysel siyatik sinir kesisi , ozon uygulamasının etkilerinin, footprint analizi, elektron mikroskopi, elektrofizyoloji ve biyokimyasal yöntemlerle araştırılması amaçlandı. Yıllar içerisinde yapılan çalışmalar ozon'un (O3) medikal kullanımını gündeme getirmiştir. Çalışmamızda 100 adet yetişkin, erkek, ağırlıkları 400-450gr arasında değişen Rattus norvegicus. Wistar albino rat kullanıldı. 100 adet Wistar cinsi sıçan 4 gruba ayrıldı., Kontrol grubu (n=20), hiçbir işlem yapılmadı, Sham grubu (n=20), ameliyat stresi yaratıldı. Grup 1'de (n=30) sinir kesilip dikildi, hiçbir tedavi uygulanmadı. Grup 2'de (n=30), sinir kesip dikimini takiben 35-40 ug/ml 5 cc ozon intraperitoneal olarak 2 ay süre ile uygulandı. Sinir rejenerasyonunu değerlendirmek için deney öncesi ve sonrası her bir grubun EMG (elektromiyografi) ölçümü yapıldı ve postoperasyon 1.gün ve 2., 4., 6. ve 8. haftalarda SFİ (siyatik fonksiyonel indeks) ve WRL (ayak geri çekme refleksleri) ölçüldü. Motor fonksiyon testi sonucunda grup 2 de postoperasyon 2.hafta=-80±5,19 ve postoperasyon 4.hafta=-37± 6.11 ve duyusal fonksiyon testi postoperasyon 2. hafta p=0.035, p<0.05. SFI değerlerinde 1.grup ile karşılaştırıldığında 2.grupta p<0.05 istatiksel olarak anlamlı farklılık görülmüştür. Elektrofizyolojik analiz sonucunda grup 1 ile karşılaştırıldığında grup 2'nin p min, p max, p-p, std.dev. değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı artış olduğu saptanmıştır (p<0.001). Elektron mikroskopik değerlendirme sonucunda grup 2 de, grup 1'e kıyasla daha fazla oranda schwann hücresi ve sitoplazmik organel tespit edilmiştir. Biyokimyasal analiz sonucunda, ozon tedavisi uygulanan kesi+ozon grubunda plazma SOD (Süperoksit dismutaz),CAT (katalaz),GPx (glutatyon peroksidaz) enzimlerinin değerleri, kesi grubuna göre istatiksel olarak anlamlı derecede (p<0.001) artmıştır. Tekrarlayan ozon uygulamaları sonucunda antioksidan sistem uyarılarak oksidatif strese karşı direnç gelişir. Ratlarda deneysel olarak oluşturulan periferik sinir kesisinde ozon'un sinir rejenerasyonunu artırdığı biyokimyasal, ultrasütrüktürel, elektrofizyolojik ve fonksiyonel yöntemlerle tespit edildi. Sonuç olarak kesi tarzı sinir hasarında ozon uygulanan grupta daha hızlı ve kaliteli bir rejenerasyon elde edildi.
